Meerwaarde van ruitzaai zit vooral in opbrengst

Loonwerker Marcel Hendriks uit het Gelderse Groesbeek verontschuldigt zich voor de grasplanten tussen de mais op dit perceel, waarvan de foto begin juni is genomen. 'Hier stond eerst graszaadhooi. Dat is gespit. Hierdoor komt er toch wat grasopslag terug tussen de mais.'

Hendriks zaaide dit voorjaar voor het vijfde jaar mais met de ruitzaaimachine. 'Hiermee verdeel je de planten volvelds op optimale afstand van elkaar. Ze beconcurreren elkaar minder. Elke plant krijgt de optimale ruimte om te groeien en vocht en nutriënten op te nemen uit de grond. Ook profiteert de plant optimaal van zonlicht. Om bij overheden draagvlak voor mais te creëren, zou ik zeker ruitzaai toepassen.'

Minder afspoeling

Monique Oostvogels, belangenbehartiger Bodem & Water bij ZLTO, kan zich hier iets bij indenken. 'De voedingsstoffen worden geleidelijk verdeeld over de planten waardoor het risico op uitspoeling afneemt. Ook kan het op heuvelachtige terreinen spelen dat door de plaatsing van de planten minder water, en daarmee grond en nutriënten, afspoelt. Bij rijenzaai speelt die afspoeling vaak tussen de rijen. Bij ruitzaai wordt de waterstroom doorbroken.'

Ook wat betreft opbrengst lijkt deze zaaimethode interessant. De methode geeft volgens berekeningen van Wageningen Livestock Research 400 tot 500 kilo droge stof, oftewel 3 tot 4 procent hoger. Van Schooten deed vier jaar onderzoek naar ruitzaai op PPO Vredepeel. 'Wel zat er verschil tussen de jaren, maar nooit een negatief effect. De oorzaak van die variatie is moeilijk aan te geven', zegt hij.

Uit dit onderzoek blijkt dat de opbrengsten aan stikstof en fosfaat en voederwaarde niet duidelijk hoger zijn. 'Dit geeft ook aan dat ruitzaai niet leidt tot de opname van meer nutriënten. Wat dat betreft is de rijenzaai zoals we die kennen, zo slecht nog niet. Andere systemen geven niet veel meerwaarde', zegt de onderzoeker. Hij verwacht dat de hogere opbrengst bij ruitzaai het gevolg is van vooral meer lichtonderschepping.

Voordeel in korrelmais

Volgens Hendriks is de plus van ruitzaai vooral terug te vinden in de maiskolven en daarmee het zetmeel. 'Bij de traditionele zaaimethode wisselen grote en kleine kolven elkaar af. Hier zijn alle kolven even groot.' Bij zijn eigen korrelmais past hij ruitzaai ook toe. 'De stengel is iets dikker en korter en daardoor minder legeringsgevoelig. Dat is zeker een plus bij korrelmais.'

Nadeel van deze zaaimethode is volgens de loonwerker dat het zaaien op zich een derde duurder is dan de reguliere methode. 'Deze zaaicombinatie is voorzien van brede banden met een bandendrukwisselsysteem om op het veld de bandendruk zo laag mogelijk te houden. Ook zitten er sporenwissers op de machine, die zestien rijen telt in plaats van acht', licht hij toe.

'Aan dat alles hangt een prijskaartje. Maar dit wordt zeker gecompenseerd door de meeropbrengst. Zeker bij de huidige grondstofprijzen', vindt Hendriks.

Financieel aantrekkelijk

Van Schooten ziet hierin ook een bescheiden meerwaarde, zo rekent hij voor. 'Stel dat een loonwerker voor het standaard zaaien per hectare 75 euro rekent, dan kost ruitzaai 25 euro meer. De 400 tot 500 kilo droge stof extra is, bij een prijs van 16 cent per kilo droge stof, toch 65 euro tot 80 euro meer per hectare.'

Volgens de onderzoeker kan de gewasbescherming worden uitgevoerd met smalle wielen tussen de rij. Hendriks doet dit met gewone wielen. 'Dat kan prima in het driebladstadium, omdat deze jonge planten na het berijden weer opveren.'