Rabobank: 'Vezelgewassen kunnen bouw helpen verduurzamen'

Bij inzet van deze gewassen hoeven er minder vezels uit traditionele grondstoffen als glas en steenwol worden gehaald. Volgens Rabobank kan de akkerbouw op die manier de bouw helpen verduurzamen met biobased grondstoffen.

Op dit moment worden hennep, vlas en lisdodde nog niet vaak gebruikt in de productie van plaat- en isolatiemateriaal. Deze vezelgewassen halen CO2 uit de lucht en slaan het op. Circa 11 procent van de totale emissies in Nederland heeft te maken met de productie van materialen als staal, beton en steenwol voor gebouwen, meldt Rabobank.

Volgens een studie in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is het aandeel biobased materialen in de Nederlandse bouw laag. Op basis van gewicht is het aandeel van hout 2 procent en van overige biobased materialen slechts 0,1 procent.

Kansen

Rabobank denkt dat de teelt van biobased grondstoffen de komende jaren kansen bieden voor Nederlandse akkerbouwers. Voorwaarde is wel dat er voldoende stabiele vraag ontstaat en het saldo kan concurreren met dat van andere rustgewassen, zoals granen en vlinderbloemigen.

De minder duurzame traditionele grondstoffen worden nu vaak nog gekozen omdat ze goedkoper zijn. Ook weten producenten van bouwmaterialen exact wat de eigenschappen en de kwaliteiten van de materialen zijn. Daarnaast zijn er al goedwerkende productieketens.

Verschil in saldo groot

Het verschil in saldo van de vezelgewassen ten opzichte van wintertarwe is groot. Voor wintertarwe gaat Rabobank uit van een saldo van 1.350 euro per hectare (bron: Kwin-AVG 2018 en WUR). Voor lisdodde wordt 150 euro gerekend, voor hennep 500 euro en voor vlas 950 euro. Daarbij benadrukt de bank dat de saldo's indicatief zijn en er grote verschillen per jaar en ondernemer kunnen zijn.

Ook kunnen wijzigingen in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid invloed hebben op het saldo en zijn er enkele andere knelpunten van invloed. Vlas is een relatief risicovolle teelt, lisdodde kan alleen op vochtige grond groeien en hennep is gevoelig voor wateroverlast, aldus Rabobank.

Onderzoeks- en adviesbedrijf CLM toonde onlangs al in een onderzoek aan dat de milieubelasting van vezelgewassen kleiner is dan tarwe of aardappelen. Dat heeft onder meer te maken met het beperkte gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest.

Geld verdienen met CO2-opslag

Rabobank voorspelt dat de komende jaren meer mogelijkheden ontstaan om geld te verdienen met CO2-opslag. 'Het teeltsaldo van vlas of hennep kan circa 585 euro per hectare stijgen als een akkerbouwer 'carbon credits' krijgt voor de CO2-opslag, schrijft de bank. Bij dit rekenvoorbeeld gaat Rabobank uit van de richtprijs van 65 euro per ton CO2-equivalent, waarmee de Europese Commissie rekent in de Fit for 55 klimaatplannen.

Andere uitgangspunten bij de berekening zijn een CO2-vastlegging van 10 ton per hectare en 10 procent transactiekosten bij de 'carbon credit'-handel. Het aantrekkelijker worden van het telen van vezelgewassen ziet Rabobank terug in de areaalcijfers.

In Nederland wordt vooral in de provincie Zeeland vlas geteeld. Het areaal over het hele land in 2021 was 1.880 hectare. De 1.700 hectare vezelhennep in 2021 groeide vooral in Groningen en Drenthe en was goed voor 0,7 procent van het Nederlandse akkerbouwareaal.