Jaap de Wit: 'CO2-footprint varkensvlees toont dat het duurzame eiwitbron is'

Zo'n 250 bij KDV-varkenshouders maakten op 21 mei de rit naar het Utrechtse IJsselstein. Ze gingen naar ketenpartner slachterij Westfort. Aanleiding is de presentatie van het jaarverslag. En voor het eerst in drie jaar gebeurt dat weer live. Bovendien is de bijeenkomst dit keer extra feestelijk, want KDV bestaat 25 jaar.

De procedures waaraan bedrijven bij een aanvraag moeten voldoen, houden innovaties tegen

Jaap de Wit, voorzitter KDV

KDV-voorzitter Jaap de Wit, directeur Supply Chain bij Westfort, vervult zijn functie met trots. 'Net als 25 jaar geleden zit de varkenshouderij ook nu in roerige tijden. Maar dankzij onze keten hebben wij een gedegen antwoord op alle uitdagingen die op ons afkomen.'

Heeft KDV daarom de CO2-footprint van een rookworst laten berekenen?

'Nee. Er wordt veel gezegd en geschreven over de CO2-footprint van vlees. En varkensvlees krijgt ook vaak de zwartepiet. Wij wilden weten of dat terecht of onterecht is. De voetafdruk is berekend met een rookworst als uitgangspunt. Dat product kent iedereen.'

Wat heeft het opgeleverd?

'Uit de eerste voorlopige resultaten blijkt dat de CO2-voetafdruk van een KDV-rookworst 4,4 kilo CO2-equivalenten per kilo rookworst is. Dat is vergelijkbaar met die van een veganvariant, waarin helemaal geen dierlijke producten zijn gebruikt. Bereken je de CO2-voetafdruk op basis van het eiwitgehalte, dan scoort de KDV-rookworst zelfs veel gunstiger dan een vegetarische of veganvariant. Varkensvlees is dus een prima alternatief voor eiwitten.'

Hoe komt het dat het publieke beeld anders is?

'In vergelijkingen worden vleesvervangers en Zuid-Amerikaans rundvlees meestal tegenover elkaar gezet. Onterecht heerst nu het beeld dat vleesvervangers gezonder zijn en minder milieubelastend. De vleesconsumptie in West-Europa moet misschien omlaag, maar dan wel op basis van de juiste argumenten.

'Vergelijk je vleesvervangers en varkensvlees met elkaar op basis van eiwitgehalte, dan zijn ze duurder, ongezonder, minder voedzaam en minimaal net zo milieubelastend. Ik ben ervan overtuigd dat vleesvervangers een keer door de mand vallen. Of er moet nog een alternatief doorbreken.'

Wat doet KDV met de informatie?

'Wij wilden weten hoe we als KDV presteerden, maar wij wilden ook begrijpen hoe zo'n CO2-voetafdruk tot stand komt en hoe we die kunnen verbeteren.

'Daarom voerde Blonk Consultant niet alleen een berekening uit, maar is ook een instrument ontwikkeld om de CO2-impact van onze keten te kunnen blijven volgen. En duurzamer te maken, bijvoorbeeld via voer of mestverwerking. Supermarkten starten zelf onderzoeken en beginnen erom te vragen.'

De footprint op het proefbedrijf van KDV-grondlegger Hans Verhoeven laat een nog gunstiger beeld zien.

'Dat klopt. Hij past op zijn bedrijf dagontmesting toe en de mest wordt vergist. Brongerichte aanpak zoals met dagontmesting is een super logisch verhaal. Maar we hebben de pech dat we niet in een sexy branche zitten.

'De problemen waarover onder andere de politiek het steeds heeft, zijn allemaal op te lossen met innovaties die allang in de praktijk zijn beproefd. Maar iemand die al een jaar of zes met een vergunningsaanvraag bezig is, gaat die niet meer veranderen. Hij is bang dat daardoor het hele circus opnieuw begint en hij buiten de boot valt. Dat is het grote euvel. De procedures waaraan bedrijven moeten voldoen, houden innovatie in de sector tegen.'

Zonder keten geen innovatie en ontwikkeling, is een uitspraak van u. Wat bedoelt u daarmee?

'Vroeger had je onderzoeksinstellingen en budget. Maar dat ligt nu anders. KDV heeft door de jaren heen altijd zelf serieus geld geïnvesteerd in onderzoek naar innovaties en geprobeerd daarmee aan te sluiten bij subsidietrajecten.

'We zitten nooit stil, we zijn altijd op zoek naar manieren om te optimaliseren. Een mooi voorbeeld is de individuele dierherkenning die wij in ketenverband hebben opgepakt. Als ondernemer alleen doe je dat niet.'

Wat bracht dat tot nu toe?

'Bij KDV zijn zo'n 260 UBN's aangesloten en 160 daarvan werken nu met individuele dierherkenning en gebruiken RFID-chips. Sinds 2017 levert KDV varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie (ALG). We zijn daarmee gestart bij vijf varkenshouder, we schaalden daarna op naar dertig en nu rollen we dat uit binnen de hele keten. Zonder individuele dierherkenning kun je zo'n productclaim niet afgeven.

'Onze varkenshouders leggen al heel veel data vast en daaruit blijkt dat er grote verschillen zijn tussen bedrijven. Dat betekent dat er ruimte is voor ontwikkeling. Met data kun je boven water halen waar de verschillen zitten. Maar wat zo dadelijk het winstgevende kengetal wordt waar iedereen op gaat sturen, is nog niet uitgekristalliseerd.'

Waar bent u het nieuwsgierigst naar?

'KDV werkt al met een kengetal waarbij de exacte leeftijd per dag is gekoppeld aan de exacte opbrengst van dat varken. Maar zijn naast de individuele dierdata ook mogelijkheden als stalklimaat en voer aangesloten, dan krijgt een ondernemer nog beter inzicht. Aan welke knoppen hij moet draaien om technisch beter te presteren en meer rendement te halen? De bedrijfsvoering wordt meer datagedreven.

'Het proefbedrijf van Hans Verhoeven heeft bijvoorbeeld een hoge gezondheidsstatus. Daar zien we dat de dieren beter groeien en de spreiding in leeftijd niet groter is dan een week, met constante gewichten. Terwijl dat in de praktijk gemiddeld een maand is. En er zijn bedrijven waar het verschil nog groter is. Heb je als ondernemer inzicht in je data, dan kun je in dat soort situaties beter beslissen.'