COV-voorzitter: 'Opkomst voedselnationalisme is slechte ontwikkeling'

Het debat over de vleesproductie en -consumptie is behoorlijk uit balans. Dat is de overtuiging van Laurens Hoedemaker (51). Toen bekend werd dat hij de nieuwe voorzitter van de COV zou worden, zeiden diverse mensen tegen hem: 'Jij houdt wel van een uitdaging.'

We moeten af van de term eiwittransitie en liever kijken naar de optimale eiwitbalans

Laurens Hoedemaker, voorzitter COV

Toch is het voor Hoedemaker zelf een volledig logische keuze om de belangen van de Nederlandse vleessector te dienen. Het past ook in het verlengde van wat hij eerder deed. Zo was hij zeven jaar lang directeur van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging.

'Ook een sector waar altijd veel debat over is. En daar moeten we ons bewust van zijn', stelt Hoedemaker. 'De overgang van leven naar dood bij een dier is nogal iets. Dat mag je nooit gedachteloos aan je voorbij laten gaan. Respect hebben voor het dier is belangrijk. Als jager weet ik heel goed wat dat is, al is het doden maar een heel klein onderdeel van het nuttige werk van een jager.

Voor de komende jaren heeft Hoedemaker vijf speerpunten geformuleerd voor de Nederlandse vleessector: het imago van vlees, duurzaamheid, dierenwelzijn, arbeid en voedselzekerheid. De opkomst van 'voedselnationalisme' ziet hij als een stevige bedreiging.

Wat verstaat u onder voedselnationalisme?

'De ontwikkeling dat in steeds meer landen wordt gestimuleerd dat voedsel vooral uit eigen land moet komen. Denk aan Duitsland waar het 5D-programma bepaalt dat in supermarkten een varken in dat land moet zijn geboren, opgefokt, gemest, geslacht, verwerkt en versneden. In de groenten en fruitsector is dat probleem minder groot, maar bij de vleessector is het een bedreiging voor de vierkantsverwaarding.

'Het is bij varkens nu eenmaal zo dat Nederlanders graag haas en karbonade eten. De Duitsers en Italianen zijn dol op hammen, de Engelsen zijn verzot op ons bacon en buikspek. En koppen, poten, oren en snuiten gaan veel naar China, waar deze zeer worden gewaardeerd. Dit maakt dat we het volledige varken optimaal kunnen benutten. Dat principe geldt ook voor ons rund- en kalfsvlees.'

Tegelijkertijd importeert Nederland veel vlees, bijvoorbeeld lamsvlees.

'Dat komt vooral doordat Nederlanders de waarde van vlees niet meer kennen. Geïmporteerd lamsvlees komt vaak van de andere kant van de wereld en is dan, met transportkosten en al, nog steeds goedkoper dan Texels lamsvlees. Waar in Frankrijk de consument meestal zal kiezen voor 'produit en France', kiest de Nederlander toch vaak voor het goedkoopste.'

Is goedkoop dan slecht?

'Voedselzekerheid is belangrijk, maar in Nederland wordt van de wereld ongeveer het kleinste percentage van het inkomen aan voedsel besteed. Er is veel aandacht voor verduurzaming. Dan wordt vooral gekeken naar milieu, klimaat en arbeid. Maar duurzaamheid betekent ook dat het economisch duurzaam en dus volhoudbaar moet zijn.'

Gaan we minder vlees eten?

'Het overgrote deel van de mensen eet vlees. Dit percentage ligt al jaren rond de 95 en dit wordt niet minder. Mensen hebben dierlijk eiwit nodig in hun voedselpalet. We zijn nu eenmaal omnivoren. We moeten dan ook af van de term eiwittransitie en liever kijken naar een optimale eiwitbalans.

'Het is niet vergelijkbaar met de energietransitie waarbij de ene soort stroom een-op-een inwisselbaar is. Dat kan vanwege kwaliteitsverschillen bij voedsel niet. Het kan best wel zijn dat mensen wat minder vlees gaan eten. Maar dat vlees is dan wel van een nog betere kwaliteit, of het wordt in ons land nog duurzamer geproduceerd dan we nu al doen.'

En de opkomst van vleesvervangers dan?

'Ik zou niet weten waarom je zou kiezen voor een vleesvervanger. Waarom zou je gaan voor een megabewerkt product, waslijsten aan kunstmatige toevoegingen, bonen die zich voordoen als vlees? Terwijl je ook kunt kiezen voor bonen, noten of andere gezonde groenten. Het is niet verplicht om vlees te eten. Maar als je dit toch wilt, kies dan voor echt.'

Deze week was er weer een debat over misstanden in de sector. Waarom gaat het zo vaak fout?

'Helaas wordt het politieke debat vaak bepaald door incidenten, zonder oog voor de gangbare praktijk. Let wel, elk incident is er een te veel. En een incident mag al helemaal niet een structureel karakter krijgen. Tegelijkertijd ligt de naleving van wet- en regelgeving in de Nederlandse slachterijen op 98 tot 100 procent. Dat is enorm hoog, ook als je het vergelijkt met andere landen.

'Door de jaren heen zijn er bovendien steeds minder incidenten. Dat blijkt uit rapportages van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, die dagelijks toezicht houdt. Er wordt volop gewerkt met bedrijfscamera's.

'Dat wil niet zeggen dat het niet nog beter kan. We kijken als sector hoe we het gebruik van drijfmiddelen kunnen minimaliseren, we hebben onlangs een gedragscode ingesteld en we werken aan technieken om (keten)processen te optimaliseren en internationaal voorloper te blijven in het borgen van kwaliteit.'

Toch is het beeld dat mensen hebben heel anders.

'Het debat over vlees wordt nu gekaapt door mensen die willen dat iedereen stopt met vlees eten. Zij zijn erbij gebaat om onjuistheden of halve waarheden te verkondigen. Het ligt ook aan onszelf. Wij hebben als sector te lang gedacht dat we vanzelf wel waardering krijgen voor het goede dat we doen. Dat is niet zo. Dat geldt voor de slachterijen, maar net zo goed voor de veehouderijsector.

'We moeten ons verhaal vertellen en laten zien hoe we werken. Dat gaan we ook doen, binnenkort start onze gezamenlijke campagne. Ik ben ervan overtuigd dat we ons verhaal goed voor het voetlicht kunnen brengen.'