Rabobank: onrust onder tuinders groeit

De Rabo Barometer daalde in het tweede kwartaal van dit jaar sterk, met bijna een vol punt naar 5,9. De laatste vier jaar schommelde dit cijfer tussen 6,5 en 7,4. Slechts één keer eerder daalde de lijn op de barometer nog harder, tot onder de 5. Dat was bij de start van het tweede kwartaal van 2020 en het begin van de coronacrisis. Met de barometer geeft Rabobank de financiële ontwikkeling in de tuinbouw weer in een cijfer van 0 tot 10.

Vooral de stemming in de glastuinbouw is omgeslagen. Daarbij lijken de gevolgen van de oorlog voor de sierteelt onder glas negatiever dan die voor de groente onder glas. In de fruitteelt zorgt de onzekerheid voor onrust op de markt voor appels en peren. Ook voor de bollenteelt en boomkwekerij is het sentiment wat aan het dalen.

Sierteelt

Door de Europese sancties tegen Rusland is voor bepaalde productgroepen de vraag afgenomen. Dat heeft in maart al invloed gehad op de chrysantenteelt. Ook voor de tulpensector heeft het directe gevolgen. Ook voor het komende exportseizoen van tulpenbollen hebben de sancties gevolgen. De Nederlandse boomteeltsector exporteerde tot voorheen vooral fruitbomen naar de oorlogsregio. De indirecte effecten van de oorlog kunnen nog veel meer producten raken.

Sinds het conflict in Oekraïne en soms zelfs ook al tijdens de coronapandemie, is de kostprijs van tuinbouwproducten flink gestegen door stijgingen van de prijzen van bepaalde inputs. Voor alle sectoren gelden grote kostenstijgingen voor zaken waar veel energie voor nodig is. Denk aan transportkosten en kunstmest. Voor alle sectoren is het de vraag in hoeverre ze deze kostenstijgingen kunnen doorberekenen aan de afnemer.

Kosteninflatie

Toch lijkt het volgens de Rabobank onontkoombaar om deze kosten te gaan doorrekenen. Dat begint erbij klanten duidelijk te maken dat leveringszekerheid alleen geboden kan worden als tuinbouwbedrijven een kostendekkende prijs voor het product ontvangen. Door de onzekerheid stijgt inmiddels ook de rente. Vooral bij sterk variabel gefinancierde bedrijven is dit iets om rekening mee te houden bij de aanvraag voor nieuwe kredieten.

De kosteninflatie van met name energie leidt ook bij consumenten tot een daling van het besteedbare inkomen na betaling van de energierekening, stelt de barometer. De vraag is of dat bij consumenten tot bezuinigingen gaat leiden en welke dan. Vooral ondernemers in potplanten- en boomteelt maken zich enigszins zorgen over minder consumentenbestedingen aan de inrichting van huis en tuin.

Aanpassingen

Een deel van de tuinbouwbedrijven heeft al gereageerd op de veranderingen in afzetmarkten, kostenontwikkeling en consumenteninkomen. Rabobank signaleert veranderingen in teeltschema's, minder belichten van gewassen of andere keuze van rassen. De mogelijkheid om dit soort aanpassingen te doen, verschilt sterk per bedrijf en gewas.

Soms brengen aanpassingen ook kosten met zich mee. Volgens de Rabobank kunnen de meeste bedrijven deze kosten nog zelf dragen. Op termijn zal niet alleen het nieuwe bedrijfsmodel moeten worden gefinancierd, maar moet het ook mogelijk zijn om een rendabele bedrijfswijze te kunnen voeren. Daarvoor doet de Rabobank, net als Glastuinbouw Nederland, een beroep op de overheid.