Hamvraag blijft: wie betaalt de verduurzaming?

De agrarische sector ligt onder een vergrootglas. De land- en tuinbouw moet duurzamer, klinkt het. Maar hoe krijgt een boer de extra inspanningen voor biodiversiteit en klimaat beloond? De Balie had een aantal sprekers uitgenodigd die hun visie op dit thema gaven in de eerste van een reeks bijeenkomsten.

Rechtstreex, een lokaal opererende boodschappenservice, laat bijvoorbeeld de verkoopprijs van haar assortiment bepalen door de boer, vertelt Maarten Bouten. 'Wij vinden andere dingen ook belangrijk, zoals een transparante en sociale voedselketen. De prijs is maar een van de elementen van het product. Onze klanten vinden dat ook.'

Albert Boersen van Herenboeren richt zich ook op consumenten die willen weten waar hun voedsel vandaan komt. Bij het concept Herenboeren worden consumenten mede-eigenaar van de boerderij. En dat werkt, zegt Boersen. De enige reden dat de organisatie niet sneller groeit, is het gebrek aan goede beschikbare grond, stelt hij.

Wetgeving maken

Rechtstreex en Herenboeren richten zich op bewuste consumenten die zich in hun voedsel verdiepen. Marc Janssen, directeur van supermarktkoepel CBL, voorziet dat een groot deel van de consumenten niet uit zichzelf een meerprijs betaalt voor duurzamere producten. Hij pleit voor het verhogen van de ondergrens in de markt door ervoor te zorgen dat consumenten alleen nog duurzame producten kunnen kiezen. 'Maak er wetgeving van.'

Als voorbeeld wijst hij naar het kippenvlees dat vanaf 2023 in alle supermarkten met minimaal 1 ster van het Beter Leven-keurmerk wordt verkocht. Dat zou volgens Jansen navolging kunnen krijgen.
Ook de door Bouten genoemde transparantie in de keten draagt volgens Jansen veel bij aan verduurzaming. Dat is makkelijker te geven bij de vaste leveranciers van de retail dan bij de incidentele toeleveranciers of verwerkte producten.

Andere benadering

Blijft de vraag hoe boeren die niet in niches opereren hun extra inspanningen beloond zien worden. Volkert Engelsman van Eosta (bio-groente en fruit), pleit voor het belonen van boeren voor gezondheids- en landschapsdiensten. 'Dat vraagt een andere benadering.'

Henk Scheele, akkerbouwer en chipsproductent in de Hoeksche Waard, vindt het ook tijd voor 'een slim systeem om een vergoeding bij de boer te krijgen'. 'De land- en tuinbouw doet al jaren wat de maatschappij vraagt. Nu vraagt de maatschappij dat de agrarische sector inzet op biodiversiteitsherstel. Dat kan. De uitdaging is: hoe kunnen we voor die inspanningen een businessmodel maken? Hoe mooi zou het zijn als de consument daarvoor wil betalen?'