Veel steun in EU voor Nederlands plan 'groene kunstmest'

Nederland pleit voor het verwerken van dierlijke mest tot kunstmestvervangers. Door dierlijke mest en organisch afval op industriële schaal te verwerken tot een nieuw soort strooibare kunstmest, wordt Europa minder afhankelijk van kunstmestimporten en daalt het gasverbruik.

De productie van landbouwgewassen kan zo op peil worden gehouden, ook als kunstmest te duur of niet voorhanden is. Deze oplossing leidt niet tot meer stikstofgebruik op een perceel.

Staghouwer wees er in de EU-landbouwraad op dat door het ontwikkelen van een dergelijke reststroom een nieuw agrarisch verdienmodel kan ontstaan. Een beter lokaal gebruik van dierlijke mest heeft niet alleen voordelen voor het milieu, maar verbetert ook de economische voordelen voor boeren.

Enorme stap gezet

'We hebben vandaag een enorme stap gezet. Al jaren doen we onderzoek en proefprojecten en nu lijkt het ervan te gaan komen. Alle EU-landen hebben gemerkt dat we voor onze kunstmest minder afhankelijk moeten worden', zei Staghouwer na afloop van de ministersvergadering tegen Nederlandse verslaggevers in Brussel.

De Russische oorlog in Oekraïne heeft volgens de landbouwminister duidelijk gemaakt dat de Europese landbouw sterk afhankelijk is van import van aardgas, kritische grondstoffen en kunstmest, vooral uit Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne. De explosieve stijging van de kosten van kunstmest zorgt nu al voor grote problemen in de agrarische sector in heel Europa.

Maar met de steeds duurder wordende buitenlandse kunstmest wordt het wat betreft kostprijs steeds interessanter om zelf innovatieve investeringen te doen. Het Nederlandse pleidooi sluit bovendien aan bij de van-boer-tot-bordstrategie – minder chemicaliën en kunstmest – om de duurzame ontwikkeling van de landbouwsector verder te versterken. Vrijwel alle Nederlandse Europarlementariërs dringen er ook steeds vaker in Brussel en Straatsburg op aan.

Investeringen aanmoedigen

Investeringen in dit soort nieuwe industriële bedrijfstakken zijn groot en hebben een 'return on investment' van doorgaans tien jaar of langer. Om investeren aan te moedigen, moeten de huidige regels langdurig worden versoepeld om producenten in staat stellen hun investering terug te verdienen, bepleitte Staghouwer.

Nederland heeft het idee van een nieuwe industrie voor 'natuurlijke kunstmest' ook al eind vorig jaar in de EU-landbouwraad aan de orde gesteld, met als argument dat Europese regels hergebruik van teruggewonnen grondstoffen moeten stimuleren. Hiervoor is wel een aanpassing van de Nitraatrichtlijn nodig.

Gewijzigde omstandigheden

Daarover wordt doorgaans in het Nitraatcomité moeilijk gedaan, maar Nederland en een groeiend aantal andere EU-lidstaten vindt kennelijk dat er nu sprake is van 'gewijzigde omstandigheden'. Staghouwer vindt dat de Europese Commissie dat op middellange termijn – vijf tot acht jaar – mogelijk moet maken.

Gezien de urgentie en de behoefte aan een kortetermijnoplossing vraagt Nederland daarom van de EU toestemming om nu al af te mogen wijken van sommige regels, waarbij de nieuwe meststoffen van teruggewonnen nutriënten wel blijven voldoen aan de al bestaande Europese minimumcriteria, de Renure-criteria in nitraatgevoelige zones.