Frank van Boxtel: 'We gaan het milieuprobleem oplossen'

Toen melkveehouder Frank van Boxtel uit Uden in 2014 een nieuwe stal bouwde ter vervanging van de ligboxenstal uit de jaren zeventig, zocht hij voor deze stal een emissiearme vloer. Hij kwam uit bij de HCI-welzijnsvloer W5. Deze vloer scheidt urine van vaste mest.

De eerste jaren in de nieuwe stal ging de dikke fractie eerst nog terug in de kelder bij de urine om drijfmest te maken. Maar Van Boxtel had toen al 'in het achterhoofd' om later mest te scheiden.

Kringlooplandbouw

Toen de toenmalige landbouwminister Carola Schouten het concept kringlooplandbouw als toekomst voor de sector introduceerde, was dat voor de melkveehouder een aanzet om verder aan de slag te gaan met mestscheiding.

'Dat is voor mij een verdienmodel, dacht ik. Alle mest zelf benutten, geen kosten voor mestafzet en kunstmest vervangen door dunne fractie. Nu is het drijfmest met stikstof afvoeren en kunstmest aanvoeren. Wie dat heeft bedacht?'

Subsidie

Van Boxtel ontwikkelde samen met A&S Techniek in het Friese Burgum een systeem om vaste mest vaster en stapelbaar te maken en om urine geschikt te maken als kunstmestvervanger. Hij kreeg daarvoor subsidie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

In het concept van A&S Techniek wordt de vaste fractie van de mest verwerkt tot een soort bokashi. Die vaste fractie wordt van de stalvloer geschoven naar een kanaal achter in de stal en van daaruit naar een mengbak buiten de stal.

In de mengbak worden stro, fermentatievloeistof, kleimineralen en zeeschelpenkalk toegevoegd en gemengd met een vijzel. Door die toevoegingen ontstaat een fermentatieproces waardoor alle mineralen worden gebonden, met als gevolg dat er geen emissie ontstaat.

Ondergrondse leiding

Het vaste mengsel wordt vanuit de mengbak door een ondergrondse leiding naar de sleufsilo gepompt, die vrijwel luchtdicht is afgesloten met een dik afdekzeil. Het mengsel komt zo niet in contact met de buitenlucht. 'Als dat niet emissiearm is, dan weet ik het niet meer', zegt Van Boxtel.

De innovatieve melkveehouder laat zien hoe het proces van mestscheiding in de praktijk werkt. Met enige regelmaat gaat de schuif omhoog die de vaste fractie tegenhoudt die uit de stal komt. Dan stroomt die mest in de vangbak. Automatisch worden de toevoegingen daarbij gedaan en met de vijzel door de mest gemengd.

Even later klimt Van Boxtel op het afdekzeil dat in de sleufsilo over het vaste mengsel ligt. Vrijwel nergens zakt hij erin. De ondernemer vindt het zelf aan het begin van de kuil nog wat zacht. Dat wil hij nog verbeteren.

Acht weken onder zeil

De vaste mest ligt minstens acht weken onder het zeil om te fermenteren. Dan rijdt de melkveehouder de mest met een mestverspreider uit over zijn land.

De installatie werkt sinds september vorig jaar. Van Boxtel heeft tot nu toe één keer de mest uitgereden, in februari op een perceel naast het erf.

Onverteerde restjes stromest

De ondernemer loopt naar dat perceel. Hier en daar liggen nog onverteerde restjes stromest tussen het gras. Nog te veel, vindt hij. 'Ik wil geen resten daarvan in het kuilvoer.'

Oorzaak is dat het stro dat de melkveehouder eerst gebruikte, te lang en dus te grof was. Hij heeft daar al maatregelen voor genomen en gebruikt nu alleen stro dat in een fabriek fijner is gehakseld. 'Dat is iets duurder, maar het neemt beter vocht op en er blijven minder resten achter op het land.'

Gefermenteerde mest

De Brabantse melkveehouder gebruikt de gefermenteerde mest voor de eerste grassnede. De dunne mest gebruikt hij voor de tweede en de derde snede en daarna rijdt hij weer de gefermenteerde mest uit.

Van Boxtel benadrukt dat vaak wordt onderschat hoe belangrijk het organisch materiaal in de mest is voor de bodem. 'Het verrijkt de grond, het zorgt een betere vochtopname, voor minder uitspoeling van mineralen en voor minder last van droogte. Bovendien is het goed voor het bodemleven, voor weidevogels, voor de kwaliteit van het voer en dus ook voor de koeien. Het is aan alle kanten gunstig.'

Weinig mineralenuitspoeling

Eigenlijk heeft de melkveehouder hetzelfde doel als de overheid, namelijk zo weinig mogelijk verlies van mineralen. 'Alles wat wij zelf benutten, is winst. Hoe meer organische stof er in de grond zit, hoe minder mineralen uitspoelen', legt hij uit.

Maar Van Boxtel weet niet of de overheid het mestprobleem eigenlijk wel echt wil oplossen. Hij vraagt zich af of het huidige mestbeleid niet een manier is om de veehouderij te krimpen.

Biofilter

De ondernemer is bezig om nog een volgende stap te zetten. Hij laat een biofilter plaatsen op de mestput met de urine. Die haalt de ammoniak en het methaan eruit. De stikstof die daarin zit, wil Van Boxtel ook benutten als meststof. Onderzoekers van Wageningen University & Research kwamen al eerder de aanpak van hem bekijken en willen komend najaar de emissie gaan meten in de stal.

Alles draait erom dat urine wordt erkend als kunstmestvervanger, benadrukt de melkveehouder. 'Daar moeten we naartoe. Als dat wordt erkend, is het mestprobleem opgelost.'

Van Boxtel is ervan overtuigd dat zijn aanpak gaat lukken. 'We gaan het milieuprobleem oplossen', zegt hij vastberaden. 'Daar ben ik 100 procent van overtuigd.'