Kunstmestvervangers komen meer in beeld door dure kunstmest

Achtergrond Melkvee Pieter Stokkermans 31 jan 2022 om 13:00uur

Als gevolg van de hoge prijzen voor kunstmest komen duurzamere kunstmestvervangers meer in beeld. Toch is ook dat nog geen koopje. Voor de productie hiervan is vaak energie nodig. Op innovatiegebied gebeurt er veel.

Kunstmestvervangers+komen+meer+in+beeld+door+dure+kunstmest

Dat bleek onlangs tijdens het webinar 'Kunstmestvervanging in de weidebouw' in het kader van het project 'Boer aan het roer'.

Volgens voorzitter Herre Bartlema van het Nederlands Centrum voor de Ontwikkeling van Kringloopprecisiebemesting (NCOK) ontbreekt het gevoel van urgentie rond kunstmestvervanging. 'Kunstmestvervanging is laaghangend fruit. Het is gemakkelijk te organiseren. Wat de benodigde energie betreft vraagt dit maar een fractie van wat de kunstmestproductie kost.'

KAS langste tijd gehad

Bartlema signaleert dat kalkammonsalpeter (KAS) aan het eind van de levenscyclus zit. 'Bij het strooien van de korrels zien we veel verliezen. We kunnen met vloeibare meststoffen preciezer bemesten.'

We kunnen met vloeibare meststoffen preciezer bemesten

Herre Bartlema, voorzitter Nederlands Centrum voor de Ontwikkeling van Kringloopprecisiebemesting

De NCOK-voorzitter ziet een opkomst van het verbruik van kunstmestvervangers, zoals stikstof uit luchtwassers, en stikstof in mineralenconcentraat. Hiervoor geldt een tijdelijke ontheffing. Het wordt straks als Renure-N toegestaan.

Verder hebben sommige kunstmestvervangers nog geen wettelijke status als kunstmestvervangers, zoals stikstof uit dunne fractie, digestaat en urine. 'We hopen dat deze ook gaat vallen onder Renure-N. We zijn kwalitatief en kwantitatief zover dat we KAS als kunstmest kunnen vervangen', zegt Bartlema.

Nieuwe systemen

De techniek maakt dat er meer meststoffen bij komen, zoals bij de stikstofkraker Gazoo van JOZ en de Lely Sphere. Beide systemen maken van ammoniak kunstmest. Melkveehouder Gerjan Roetert uit het Overijsselse Wesepe gebruikt het eerste systeem. 'Ik moest drijfmest afvoeren en kunstmest aanvoeren. Nu hoeft dat niet. Het systeem heeft een terugverdientijd van vier jaar.'

De Lely Sphere scheidt urine en mest bij de bron om ammoniakvorming op de vloer te voorkomen. Mest en urine worden apart opgeslagen. De ammoniak boven de mest wordt afgezogen en omgezet in circulaire kunstmeststikstof. Zo wordt 10 tot 20 kilo stikstof per koe per jaar afgevangen. Het geeft een ammoniakreductie van 70 procent.

Vergistingsinstallatie

Ook verwerkers die mineralenconcentraat produceren, dragen hieraan bij, zoals de Groene Mineralen Centrale van Groot Zevert Vergisting in het Gelderse Beltrum. De vergistingsinstallatie maakt niet alleen biogas, maar ook de nutriënten worden teruggewonnen.

Zo ook de stikstofvervanger mineralenconcentraat, wat in het kader van het project 'Kunstmestvrije Achterhoek' wordt gemengd met andere stikstofmeststoffen tot een meststof op maat.

Hier is veel vraag naar, weet Arjan Prinsen van Groot Zevert Vergisting. 'Deze Groene Weide Meststof is marktwaardig als kunstmest. De werkingscoëfficiënt is met 100 procent vergelijkbaar. De vraag is nu groter dan het aanbod.'

Extra waardering must

De kloof in prijs tussen bijvoorbeeld mineralenconcentraat en kunstmest is door de hoge kunstmestprijzen kleiner geworden. Ondanks de enorme vraag kan bij Groot Zevert Vergisting de vlag nog niet helemaal in top, stelt Arjan Prinsen van de onderneming. 'We kijken begin februari naar de markt voor kunstmeststoffen en zetten dan de prijs vast. We hebben een hogere prijs hard nodig. Zonder die hogere prijs wordt het lastig. De techniek kost geld en de verwerking van mest is door de hoge energiekosten ook duurder geworden.' Voor een stabiele toekomst van deze weidemeststof hoopt Prins op meer waardering, bijvoorbeeld vanuit de keten. 'Het zou mooi zijn wanneer veehouders die duurzame stappen zetten, worden beloond via bijvoorbeeld On the way to PlanetProof.'