Rabobank: landbouw betaalt rekening prijsstijgingen door oorlog

Supermarkten zijn terughoudend in het verhogen van consumentenprijzen. Sinds de invasie van Oekraïne een week geleden steeg de gasprijs 90 procent, meldt analist consument & voedsel Sebastiaan Schreijen van Rabobank.

'Dat heeft grote impact op bijvoorbeeld de glastuinbouw en de prijs van een halfje brood bij de bakker. Beide zijn afhankelijk van gas. De extra kosten door de hogere gasprijs lopen voor intensieve gebruikers al snel op tot miljoenen euro's per jaar.'

Belangrijke posities

Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland nemen daarnaast belangrijke posities in op een aantal agrarische grondstofmarkten. Door het conflict lopen ook de prijzen van deze grondstoffen hard op, zoals de prijzen voor graan. Die stegen met 25 procent sinds het uitbreken van de oorlog. Maar ook kunstmest, veevoer en zonnebloemolie werden duurder.

'Dat zorgt voor een prijsstijging voor boeren om hun koeien eten te geven, maar drukt ook op de prijs van brood en zelfs aardappelen. Op grond waar normaal aardappels groeien, kunnen akkerbouwers nu namelijk ook graan zaaien', aldus Schreijen.

Inflatie

De inflatie zorgde de afgelopen maanden al voor flink hogere grondstofprijzen. Lockdowns, het in het Suezkanaal gestrande containerschip, personeelsschaarste en lage voorraadniveaus zijn verantwoordelijk voor verstoringen van handelsstromen.

Schreijen: 'Producenten gaven in oktober al aan ongeveer 10 procent hogere verkoopprijzen nodig te hebben om de gestegen kosten te dekken. Die zijn zeker nog niet volledig doorbelast aan de consument. Het CBS rapporteerde in februari bijna 5 procent hogere consumentenprijzen voor voeding.'

Nu komen daar de gevolgen van de oorlog in Oekraïne bij. Supermarkten zullen de stijgende grondstoffenprijzen met tegenzin doorberekenen aan de consument, verwacht de analist. 'Ze zullen dan wel bij leveranciers eisen dat de prijsverhoging wordt teruggedraaid zodra de grondstoffenprijzen dalen.'

Impact relatief beperkt

De directe impact van het wegvallen van Rusland, Belarus en Oekraïne als handelspartners voor de Nederlandse food- en agrimarkt is volgens Rabobank beperkt. Voor ruim 1 miljard euro aan voedingsmiddelen en agriproducten werd in 2020 naar deze drie landen geëxporteerd of doorgevoerd. Dat is ongeveer 1,5 procent van de totale export van voedsel- en landbouwproducten.

De sierteeltsector is met een exportomzet van 300 miljoen euro het kwetsbaarst, vooral de chrysantenteelt. Schreijen: 'Het wegvallen van de afzet in Rusland kan voor andere specifieke producten als varkensvlees, eendagskuikens, broedeieren, peren of bananen tijdelijk voor een verruiming van het aanbod in West-Europa zorgen, waardoor de prijzen voor deze producten flink kunnen dalen.'