GreenTechPort: 'Brabantse tuinbouw kan krachtige positie innemen'

Waar en hoe is het idee ontsproten?

Kees van Rooij: 'De wens om een eigen greenport te hebben in navolging van onder andere het Westland, Noord-Holland en Venlo komt van ZLTO. De nieuwe provinciale visie over de land- en tuinbouw sluit prima aan bij de doelstellingen van de GreenTechPort.

Misschien is een vierkantsverwaarding wel geschikt voor de tuinbouw

Kees van Rooij, bestuurder GreenTechPort Brabant

'Zowel de provincie als ZLTO zien het belang van een samenwerking van overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen – het triple helix-model – waarbij je kunt sturen op innovatie. We leggen daarbij de link met de technologiekracht van Brainport, vandaar de naam GreenTechPort.'

Waarom is die samenwerking zo belangrijk?

Van Rooij: 'Op dit moment trekken met name het mestvraagstuk en stikstofdossier de politieke aandacht. Deze onderwerpen eisen veel beleidsruimte op.

'Die brede Noord-Brabantse plantaardige sector verdient evengoed ondersteuning en voor heel veel tuinders kan innovatie toekomstperspectief bieden.'

Wat is het vertrekpunt van GreenTechPort?

Van der Heijden: 'Aan de ene kant zijn dat de grote maatschappelijke vraagstukken als de eiwittransitie, klimaat, biodiversiteit en de transitie naar duurzame energie. En aan de andere kant zijn de vraagstukken die de tuinbouwondernemers in Brabant hebben ons vertrekpunt. We gaan aan de slag met het zoeken naar oplossingen die bijdragen aan de bedrijfsvoering en de genoemde maatschappelijke uitdagingen.'

Staat het ondernemersbelang voorop?

Van der Heijden: 'Ja, maar niet het individuele belang. We zoeken naar gedeelde vraagstukken. Dat maakt het meteen ook complex en daarom zijn tal van partners nodig om aan de slag te kunnen. Je kunt de GreenTechPort zien als een landingsplek voor vraagstukken uit de praktijk en een katalysator om tot oplossingen te komen. Binnen zo'n strategisch samenwerkingsverband gaan alle partners ook menskracht en middelen leveren.'

Om welke thema's draait het?

Van der Heijden: 'Voor de glastuinbouw speelt natuurlijk de zoektocht naar een niet-fossiele energiebron. Wat zijn de mogelijkheden of onmogelijkheden van geothermie en wat zijn de alternatieven? We willen daarbij alle maatschappelijke krachten, kennis en innovaties in de glastuinbouw bundelen.

'Een ander thema is de beschikbaarheid van voldoende zoetwater. Misschien vinden we gezamenlijk een weg om restwaterstromen te benutten voor de tuinbouw. Of zijn er andere rassen nodig die minder water nodig hebben?

'Met het tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten willen we ook aan de slag. Wat kan robotisering betekenen en hoe kan het onderwijs inspelen op dit probleem? We gaan daarnaast tijdens keukentafelgesprekken met ondernemers nog meer thema's ophalen.'

Is daarvoor een nieuw platform nodig?

Van der Heijden: 'Wij denken van wel, omdat de Brabantse situatie met veel solitaire glastuinbouw en sterke concentraties aan boomteelt en vollegrondsgroenteteelt uniek is. En gebiedsgerichte oplossingen kunnen van meerwaarde zijn.

'Daarnaast kan de 'Tech' ook breder worden uitgelegd met alle technologische mogelijkheden van de inzet van data en precisietuinbouw. We willen aansluiting vinden met de Technische Universiteit Eindhoven en AgriFood Capital. We richten het vizier op Noord-Brabant, maar staan open voor wat daarbuiten allemaal al bedacht is.'

Van Rooij: 'We gaan geen dubbel werk doen en geen belangen behartigen, maar we bundelen wel de krachten. Tal van partijen kunnen aanhaken per thema, zoals waterbedrijven of milieuorganisaties. Tijdens de startconferentie vorig jaar hebben we de juiste snaar weten te raken. Ook tuinders zien het nut van een verbindende partij als GreenTechPort.'

Waarom gaat samenwerking niet vanzelf?

Van der Heijden: 'Dat heeft allerlei oorzaken. Je zou het onbewust onbekwaam kunnen noemen, we weten onvoldoende van elkaars bestaan. Daarnaast spelen de waan van de dag en gebrek aan tijd een rol. En misschien ook de angst om je concurrent wijzer te maken.

'Samenwerking, en zeker rond complexe thema's, moet je organiseren en dat doen we nu. We organiseren 'schijnbaar toevallige ontmoetingen'. Dat kan een recept zijn voor nieuwe inzichten en ideeën in de tuinbouw. We willen een omgeving creëren waar ondernemers altijd kunnen aankloppen en strategische partners elkaar weten te vinden. Als een voorstel goed genoeg is, is het geld om dat uit te voeren wel bij elkaar te sprokkelen.'

Kan het zijn dat na een aantal jaren blijkt dat GreenTechPort overbodig is?

Van Rooij: 'Dat kan ik me niet voorstellen. De uitdagingen rondom energie, klimaat en voedselzekerheid zijn heel groot. Ik kan me voorstellen dat de tuinbouw een belangrijke rol gaat spelen bij de Regionale Energie Strategieën die gemeentes nu opstellen.

'Ook voor thema's als een gezonde leefomgeving of het tegengaan van voedselverspilling door het benutten van reststromen zie ik een belangrijke rol voor de plantaardige sector weggelegd. Misschien is een vierkantsverwaarding zoals we dat in de varkenshouderij kennen wel geschikt voor de tuinbouw. Deze sector kan een herkenbare en krachtige positie innemen, zelfs in het bijdragen aan tal van maatschappelijke uitdagingen.'