Landbouwbestuurders hekelen politieke discussie over glyfosaat

Het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB) hanteert een verbod op het gebruik van glyfosaat voor eenjarige geliberaliseerde pachtovereenkomsten. Deze instelling van de provincie Noord-Brabant faciliteert ondernemers, organisaties, overheden en particulieren die een bijdrage leveren aan een natuurnetwerk in Brabant.

In eerste instantie verbood de Zuidelijke Grondkamer deze bepaling in de pachtovereenkomsten van het GOB, maar de provincie kreeg vorig jaar gelijk in een beroep bij de Centrale Grondkamer. Dat betekent niet dat een glyfosaatverbod ook in andere soorten pachtovereenkomsten is toegestaan.

Ook Waterschap Brabantse Delta hanteert in geliberaliseerde pachtovereenkomsten van één jaar het glyfosaatverbod. Later dit jaar komt de vraag op de agenda van dit waterschapsbestuur of het verbod ook moet gelden voor andere pachtovereenkomsten.

Huibert Knook is woordvoerder van de categorie Ongebouwd in het waterschap. Hij vindt die discussie onterecht. 'Glyfosaat is onmisbaar en behoort in de gereedschapskist die nodig is voor een goede onkruidbestrijding', zegt de akkerbouwer uit Willemstad. Hij geeft aan dat de stof is goedgekeurd door de Europese en nationale toelatingsautoriteiten.

Bovendien zijn de alternatieve gewasbeschermingsmiddelen niet beter voor het milieu. Ook mechanische onkruidbestrijding is dat niet altijd, legt Knook uit. 'Het helpt de sector enorm als glyfosaat in de gereedschapskist blijft.'

Maatschappelijk draagvlak

Het gericht inzetten van glyfosaat, bijvoorbeeld eens in de zes of zeven jaar, is de meest effectieve manier om meerjarige probleemonkruiden aan te pakken. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research. Binnen dit Integrated Pest Management (IPM) speelt glyfosaat een belangrijke rol.

Bovendien is bij gebruik van glyfosaat minder mechanische grondbewerking nodig. Dat is gunstig voor de bodem. Een gezonde en erosiebestendige bodem is gebaat bij zo weinig mogelijk bewerkingen, stelt Knook. 'Met elke grondbewerking verstoor je het bodemleven.'

De waterschapsbestuurder constateert dat boeren en tuinders zorgvuldig werken met glyfosaat. Hij doet wel een oproep: 'Zorg voor maatschappelijk draagvlak en voorkom waar mogelijk gele velden. Gebruik alternatieven om grasland te vernieuwen of groenbemesters onder te werken, zoals een schijveneg. We kunnen nog niet zonder glyfosaat. Maar als er alternatieven zijn, moeten we die als sector omarmen.'

Joris Baecke, ZLTO-bestuurder en portefeuillehouder Gezonde Planten van LTO Nederland, vindt het zorgelijk dat steeds meer overheden politieke besluiten nemen over middelen die zijn toegelaten door officiële instanties op basis van wetenschappelijke risicobeoordeling. 'Het is jammer dat overheden dit soort politieke besluiten neemt. Ze volgen daarmee niet de juiste weg.'

Glyfosaat is toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), dat beoordeelt of de middelen veilig zijn voor mens, dier en milieu. Die toelating ligt in lijn met het onafhankelijk wetenschappelijk advies van de European Food Safety Authority (Efsa).

Gebruiker loopt meeste risico

Baecke vindt het belangrijk dat gebruikers van glyfosaat daarop kunnen vertrouwen. Omdat zij werken met het middel, lopen zijzelf het meeste risico als het niet veilig is.

De ZLTO-bestuurder geeft aan dat andere chemische onkruidbestrijders per saldo niet minder schadelijk zijn voor het milieu dan glyfosaat. 'Bij andere middelen is er een risico dat je vaker moet spuiten om hetzelfde effect te bereiken', legt hij uit. Bovendien is mechanische onkruidbestrijding meestal minder effectief.

'Telers hebben een spuitlicentie en een goedgekeurde spuit. En glyfosaat heeft een toelating van de officiële instanties. Bovendien kiezen telers ervoor een middel wel of niet te gebruiken nadat ze veel factoren hebben afgewogen, zoals de aanwezigheid van probleemonkruiden, de stand van het gewas, de grondsoort en het weer. Dat sla je allemaal dood met zo'n verbod', geeft Baecke aan.

Overlaten aan deskundigen

'Ga daarom als politiek niet op de stoel zitten van het Ctgb of Efsa. Die zijn daar bij uitstek deskundig voor. Schoenmaker blijf bij je leest', benadrukt de ZLTO-bestuurder.

Baecke geeft aan dat ZLTO de ambities onderschrijft die de overheid heeft geformuleerd in het Uitvoeringsprogramma gewasbescherming, als aan drie voorwaarden is voldaan:

• Er moet een goede balans zijn tussen de afbouw van middelen die nu zijn toegestaan en de opbouw van een nieuw middelenpakket.
• De overheid moet vertrouwen hebben in en handelingsperspectief bieden aan ondernemers om het transitiepad af te leggen.
• De overheid moet substantiële budgetten vrijmaken.

LTO Nederland is tegelijkertijd actief op zoek naar manieren om het gebruik van glyfosaat te beperken, bijvoorbeeld door het aanscherpen van het IPM, en goede alternatieven voor het gebruik van glyfosaat. Zo worden deze periode bijvoorbeeld agrarisch ondernemers gezocht voor een praktijknetwerk dat bestaat uit vijf ondernemersgroepen in heel Nederland.