Rijk kijkt naar versnelling gebiedsgerichte aanpak in aantal regio's

Van der Wal gaf toe dat het nog niet lukt om door te pakken met de gebiedsgerichte aanpak. 'We hebben als Rijk de schone taak om te versnellen. We moeten als de wiedeweerga aan de slag met wat in het coalitieakkoord staat.'

De minister sprak van een 'kluif', maar ze is ervan overtuigd dat er een oplossing is. Dit gaf ze aan tijdens het rondetafelgesprek in De Hollandse Boerderij in Bodegraven met onder andere LTO Noord, Hoogheemraadschap Stichtste Rijnlanden, Natuurmonumenten, gemeente Nieuwkoop, provincies Zuid-Holland en Utrecht.

Ook D66-Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot nam aan het gesprek deel. Hij had Van der Wal getipt om een werkbezoek te brengen aan het Natura 2000-gebied De Nieuwkoopse Plassen. In het Groene Hart lopen al verschillende gebiedsgerichte initiatieven. Nieuwkoopse boeren lanceerden in september 2019 een stikstofplan. Ze willen hun stallen maximaal verduurzamen om de stikstofuitstoot in het gebied te verminderen. Volgens De Groot blijft het proces nu hangen. Er wordt te veel naar technische oplossingen gekeken, vindt hij.

Volgens Van der Wal staan verschillende gebieden in de startblokken om te beginnen. Daarin kijkt het Rijk of versnellen mogelijk is. 'De energie gaat eruit als ze te lang moeten wachten. Dat is zonde', vindt de bewindsvrouw. Welke gebieden straks kunnen versnellen, daarover wilde ze nog niets kwijt. Medio maart verschijnt een Kamerbrief met een contourenschets.

Spannende fase

De stikstofproblematiek is 'in een best spannende fase' beland, schetste de minister. Hiermee doelde ze op het juridisch borgen van zaken. 'Iedere stap moet onontkoombaar zijn. Maar we willen niet pietlutten over iedere hexagoon, daar willen we vandaan blijven.'

Bij het oplossen gaat het echt om gebiedsgericht denken. 'Om het opkopen van bedrijven gaat het niet', benadrukte Van der Wal. 'Dat betekent maatwerk, per gebied en boer kijken wat er nodig is. Niet alleen op het gebied van stikstof, maar ook als het gaat om bodem en water en wat voor toekomst een boer in het gebied ziet. Dat proberen we scherp te krijgen.'

Harde doelstellingen

Natuurmonumenten riep op om met harde afrekenbare doelstellingen te komen. 'We hebben destijds heel enthousiast gereageerd dat het plan uit het gebied zelf komt. Tegelijkertijd zijn we bang. Technische maatregelen lijkt een heel mooie oplossing, maar het is een kleine pilot geworden. Wees ook eerlijk als het een pijnlijk perspectief is. Het kan niet alleen met draagvlak worden opgelost', zei Anneklaar Wijnants van Natuurmonumenten Zuid-Holland. 'Als dat consequenties heeft, moeten boeren worden gecompenseerd.'

Dat het pijn moet gaan doen, daar is LTO Noord-bestuurder Arie Verhorst het niet mee eens. 'Als dat gebeurt, hebben we het niet goed gedaan.' Hij is opgelucht dat de Nieuwkoopse boeren verder kunnen met hun plannen nu ermeer duidelijkheid is over de gebiedsgerichte aanpak. 'Het verzandde een beetje. De energie werd er wat uitgehaald.'

Enkele van deze boeren sprak minister Van der Wal voorafgaand aan het rondetafelgesprek. Ze wandelden door de nieuwe wijk van Nieuwkoop, langs de Nieuwkoopse Plassen via het grasland naar watertoren Pietje Potlood. Melkveehouder Johan van Bemmel schetste de spagaat waarin hij met zijn bedrijf zit.

'Van de provincie krijg ik de indruk dat mijn bedrijf gewoon weg moet. Ik ben piekbelaster. Ik wil wel verplaatsen, maar niet als ik 10 procent minder voor mijn grond krijg dan mijn overbuurman. Verplaatsen doe je ook voor de overheid, maar zij behandelt ons koud. Als maatschappij hebben wij een opgave. Dat komt allemaal op mijn erf. Ik lijd de financiële gevolgen van deze fratsenmakerij. Op deze manier ga ik niet verplaatsen en blijf ik hier zitten.'

Hoe ga je ermee om als het spannend wordt? Wie is dan verantwoordelijk voor het gebiedsproces? Het Rijk, de provincie, de gemeente? Het zijn vragen die de Zuid-Hollandse natuurgedeputeerde Berend Potjer (GroenLinks) heeft. 'De inzet is om het in goede harmonie met de partijen te doen. Daar moet helderheid in worden geboden', riep hij de minister op.

Tijdens het werkbezoek van de minister was de aftrap van de aanleg van onderwaterdrainage in Meijepolder Laag in Bodegraven waarmee elf boeren aan de slag gaan. Ook worden natuurvriendelijke oevers aangelegd. Hiervoor is 2,5 miljoen euro beschikbaar.