Nederlandse thee vindt gretig aftrek

'Veel mensen weten niet dat alle thee wordt gemaakt van dezelfde plantensoort', zegt Dionne Oomen van LocalTea in het Noord-Brabantse Zundert. Ook eigenaar van de kwekerij Johan Jansen was daarvan niet op de hoogte, toen hij voor studie in een Chinese theestreek was. 'Johan merkte daar dat alle theesoorten die hij proefde, van de Camellia sinensis afkomstig waren.'

Na terugkomst ging Jansen verschillende theelijnen kruisen, totdat hij na acht jaar een winterharde soort had. In eerste instantie wilde hij de theeplant alleen in het assortiment van zijn plantenkwekerij Special Plant Zundert opnemen en het maken van thee aan anderen overlaten. De ondernemer gaf de jonge toppen van de planten weg aan theekenners, onder wie theesommeliers, maar die pakten het niet op grote schaal op. 'Toen zijn we de theeproductie maar zelf gaan doen', zegt Oomen. 'In eerste instantie door de bladeren te wokken en ze te drogen in een oven.'

Internationale wedstrijd

De belangstelling bleek overweldigend, ook van de kant van de retail. Daarop besloten de kwekers het grootschaliger aan te pakken door via crowdfunding de benodigde apparatuur aan te schaffen. In 2018 deden ze mee aan de internationale 'Teas of the World'-wedstrijd in Parijs, waar ze uit zeshonderd soorten de vierde prijs wonnen. De publiciteit die daaruit voortkwam, gaf hun het laatste zetje om de hele theeketen in eigen hand te nemen.

'De afgelopen jaren is er zoveel veranderd in het koffieschap, met cups, pads en nieuwe variëteiten', zegt Oomen. 'Daarin zagen wij kansen om ook het theeschap op te waarderen.' Ze legt uit dat de meeste theezakjes in de winkel thee bevatten die is gemaakt via de CTC(crush-tear-curl)-methode, waarbij met de afgemaaide theebladeren ook stengels en gruis meekomen, terwijl de jonge toppen van de theebladeren een betere kwaliteit hebben.

LocalTea kweekt de planten op uit zaad en begint na een half jaar met het machinaal oogsten van deze jonge toppen, maar zonder dat de stelen meekomen. De planten blijven daarna beschikbaar voor de verkoop in verschillende potmaten.

Winterharde planten

Volgens Oomen sluit de teelt van thee in Nederland aan bij de toenemende vraag van de consument naar duurzame en lokaal gekweekte producten in een transparante productieketen. Zij stelt dat hun thee van zaadje tot consumptie 96 procent minder CO2-uitstoot voortbrengt en 99 procent minder water en energie nodig heeft dan thee uit landen als China of India. Omdat de planten winterhard zijn, groeien ze in koude kassen zonder verwarming.

'We werken zo duurzaam mogelijk en onze planten zijn Skal-gecertificeerd', zegt de theemaker. 'Maar het grootste deel staat in potten om ze flexibel te kunnen uitleveren. De thee die we daarvan maken, mogen we niet biologisch noemen.'

Dragons' Den

Jaap Korteweg en Niko Koffeman, oprichters van De Vegetarische Slager, namen in 2020 een minderheidsbelang in de kwekerij om Jansen en Oomen vooruit te helpen. In maart 2021 deden de ondernemers mee aan het NPO-programma Dragons' Den om geld op te halen om hun vleugels naar het buitenland uit te slaan. Tot samenwerking met investeerders heeft dat uiteindelijk niet geleid, maar het heeft hen wel vooruitgeholpen.

De ondernemers hebben een groot netwerk kunnen opbouwen van mensen met relevante kennis. Ook was het de aanleiding om de webshop te professionaliseren en het verpakken en verzenden uit te besteden. 'Het programma had 1,2 miljoen kijkers en dat leidde na de uitzending tot theebestellingen voor een bedrag van 20.000 euro', zegt Oomen. 'We hebben er veel werk aan gehad om alle pakketten te versturen. De doosjes, waaronder een brievenbusdoosje, hebben we zelf ontworpen.'

Webwinkels

In de webshop van LocalTea zijn nu zes smaken theepiramides te koop in doosjes en pakketten, die ook in het schap liggen bij Plus, Jumbo, Coop, Boon's Markt, Gorillas, Makro, Sligro, horecagroothandel Bidfood en een aantal andere winkels. Daarnaast werkt LocalTea samen met webwinkels detheespecialist.nl, plantbezorgd.nl, groeigeschenk.nl, eetbaargoed.nl en plantada.nl voor de verkoop van de theeplanten, die ook bij een aantal tuincentra te koop zijn in potmaten van 10,5 tot 24 centimeter.

In 2020 heeft LocalTea voor 750.000 kopjes aan thee verkocht, in 2021 waren dat er al twee miljoen. In de kas staan 1,5 miljoen planten en daar kunnen er nog meer bij. Wat betreft de internationale uitbreidingsplannen: in februari 2021 is een kwekerij in het Belgische Loenhout begonnen met het onder licentie kweken van de planten en is de thee ook bij Ahold Delhaize te koop. Dit jaar willen de kwekers ook samenwerkingsverbanden aangaan met kwekerijen in Frankrijk en Duitsland. Oomen: 'Er is genoeg ruimte om te groeien.'