Maiskuilen stemmen melkveehouders tevreden

Corné Rommens uit Hoeven is tevreden over de voederwaarde van de mais. 'De kuil is mooi broeivrij. Deze is in een keer laagsgewijs ingekuild met toevoegmiddelen. Eigenlijk had ik de kuil een procentje droger willen hebben, maar op het moment van hakselen werd het wat natter. Dan moet je beslissen.'

De kuil van de Brabander wordt alweer even gevoerd. 'Zelfs met een natte voorjaarskuil voerde dit goed. Nu, met een kwaliteitskuil ernaast, geven de koeien zo'n 33 kilo melk met 3,45 procent vet en 4,45 procent eiwit.' Bert Wissels uit het Gelderse Hengelo voert zijn kuil ook naar tevredenheid: 'Ik had behoorlijk wat massa op het land, de flinke kolven maakten de voederwaarde goed.'

Duur eiwit

Het goed voeren komt mede door de combinatie met voederbieten, denkt Wissels. 'Het ligt samen met de eerste en tweede snede aan het voerhek. Dat gras valt qua eiwit iets tegen. Omdat ik vlog-melk lever, kies ik voor andere eiwitbronnen dan soja. Die zijn vaak nog een tikkie duurder. We voeren daarom niet helemaal volgens de eiwitnorm.'

Marco Heijblok uit Hippolytushoef verkocht dit jaar juist zijn voederbieten: 'Ze zijn eiwitarm, net als de graskuilen.' De Noord-Hollandse melkveehouder koos ervoor dit jaar een kwart van zijn mais als mks te oogsten. De snijmais werd eroverheen gekuild: 'Omdat de maiskorrel voor de mks voldoende rijp moest zijn, is het gewas eind oktober gehakseld. Toch voert het mooi.'

Pieter Peters uit het Brabantse Oirschot mengde zijn kuil ook met mks, die hij aankocht. Hij is tevreden met de snijmaisuitslag. 'Deze heeft voldoende VEM met een redelijk zetmeelgehalte. De verteerbaarheid mocht wel een tikje hoger zijn, maar de kuil is zeker niet verkeerd.'

Goede eerste indruk van combikuil

De combikuil bestaat voor 30 procent droge stof uit mks en voor 70 procent uit snijmais. Peters voert deze nu twee weken. 'De eerste indruk is goed. We voeren niet extreem veel mais, maar met de mks is voldoende zetmeel te voeren.'

Guido Frijns uit Reijmerstok voert sinds kort zijn biologische mais. 'De uitslag is prima. Vorig jaar zaten we boven de 1.000 VEM per kilo droge stof', zegt de Limburgse veehouder. 'Nu is dit iets minder, maar toch prima. Zeker ook vanwege de opbrengst van dik 20 ton droge stof per hectare van mais die op 2 juni is gezaaid.'

Bas Fokkert uit het Overijsselse Holthone heeft de maiskuil van het Maismeetnetperceel inmiddels gevoerd. Het viel niet tegen. 'We waren vroeg met hakselen en de kuil haalde toch nog een drogestofpercentage van 38 procent. De hoeveelheid zetmeel is gemiddeld. Gezien de prijzen van onder meer maismeel was 400 gram zetmeel per kilo droge stof beter geweest. Door de massa op het land is er een verdunningseffect.'

Van de kuil molk Fokkert goed, met een daggemiddelde van 33,5 kilo melk met 4,80 procent vet en 3,65 procent eiwit. 'We voeren twee derde gras en een derde mais. De erbij gevoerde eerste snede gras werd rond hemelvaart gemaaid en erg vochtig. Op papier leek de voederwaarde per kilo droge stof goed, in de praktijk moet je hier wel een droge mais tegenover zetten voor een goede vertering.'

Zetmeelgehalte in orde

Ook Willy Aarts uit het Friese Hallum is positief: 'De uitslagen zijn voor ons doen gewoon goed. Hier in het noorden blijft het lastig een voldoende voederwaarde en droge kuil te maken. De hoeveelheid zetmeel is wel prima.' Aarts voert jaarrond 8 kilo mais per koe per dag, ongeveer 2,5 kilo droge stof. 'De kwaliteit is constant en goed, een stabiele buffer ten opzichte van het gras.'

Wim Vedder uit Gasselternijveenschemond voert zijn kuil ook alweer een tijdje. 'De uitslagen vallen niet tegen', geeft de Drentse ondernemer aan. 'Zeker ook omdat we al eind september hebben geoogst, vlak voor een regenperiode. Met dan nog dik 1.000 VEM en 337 zetmeel moet het wel een goed ras zijn. De mais is goed verteerbaar, net als de melkgift met 28,5 kilo melk, 4,50 procent vet en 3,65 procent eiwit.'

Mais vroeg van het land

Jolan van Noije uit het Brabantse Escharen voert de mais nu anderhalve week. 'Het is mooie, frisse mais. Achteraf gezien was deze behoorlijk vroeg van het land. Het gewas was er klaar voor. Maar 35 procent droge stof is ook niet echt nat. De productie is met de nieuwe kuil in elk geval niet gezakt.'

Van Noije had dit jaar ook een deel van de mais ingezaaid in een mengsel met stokslabonen. Dit is over de hele lengte van de kuil meegenomen. 'Je zou een eiwitverhoging kunnen krijgen tussen de 0 en 5 procent. De mengteelt betrof 2 van de 9 hectare, het effect is te gering om aan de melk te zien. We doen dit volgend jaar weer.'

---

‘Rantsoen in orde krijgen was dingetje’

De mais van melkveehouder Dick Davelaar uit het Utrechtse Leusden was lastig te combineren met zijn complexe graskuilen. ‘Maar het is gelukt.’

Met 983 VEM en 347 gram zetmeel is de maiskuil van Davelaar beslist geen slecht voer. Maar samen met de sterk wisselende graskuilen was het toch lastig om een goed rantsoen te maken. ‘Het was best een dingetje’, glimlacht hij. ‘Gelukkig heeft onze meelboer goed meegedacht. Hij heeft de boel weer keurig recht zitten breien.’

De melkveehouder haalde behoorlijk wat massa van het maisperceel: 53 ton per hectare. ‘Een topopbrengst’, vindt hij.

Naast de mais voert Davelaar een gecombineerde eerste snede – zowel een natte als droge snede – en daarnaast een lasagnekuil van de derde en vierde snede. Hij melkt 30 kilo melk per dag met 4,18 procent vet en 3,50 procent eiwit. ‘Ik had niet verwacht er zo goed van te kunnen melken.’

Aardappelpersvezel

De ondernemer kuilde de mais op 4 oktober in, samen met wat laagjes perspulp. Hij smeerde het geheel af met aardappelpersvezel. ‘Dat dekt mooi af. We hebben nooit last van broei.’

Om mee te kunnen doen met de derogatie, laat de melkveehouder zijn mais elk jaar analyseren. Maar verder kijkt hij er niet echt naar.

Samen met vier andere veehouders teelde Davelaar mais op een landgoed van 20 hectare. Ze lieten de teelt over aan de loonwerker. ‘De hoeveelheid mest, de onkruidbestrijding, het maisras, het oogstmoment en alle andere omstandigheden waren exact hetzelfde’, zegt de melkveehouder. ‘Toch wisselen onze analyses sterk. Bijzonder.’

---

Friese boer melkt goed op natte mais

Het koude, natte voorjaar zorgde ervoor dat Roelof de Jong uit het Friese Abbega zijn mais pas half juni kon zaaien. Op 8 november oogstte hij het gewas. De mais is nat en bevat weinig zetmeel. ‘Maar we melken prima.’

Uit de voederwaardeanalyse van De Jong bleek dat zijn mais 27,9 procent droge stof bevat met 286 gram zetmeel. Dat kan beter zou je zeggen. Maar De Jong is tevreden. ‘De mais was begin november nog niet droog genoeg, maar moest er wel vanaf’, zegt hij.

Zijn mais had droger mogen zijn, maar ruikt goed. De koeien vreten er goed van en De Jong vindt nauwelijks pitten in de mest. De koeien geven er ook flink wat melk van. De dagproductie ligt op 30,5 kilo melk met 4,61 procent vet en 3,37 procent eiwit bij 3,3 melkingen per dag.

De melkveehouder geeft zijn maiskuil, ie een VEM-gehalte van 959 had, een 8 als rapportcijfer. ‘Het draait gewoon goed.’

Goede graskuilen

De Fries is ook enthousiast over zijn graskuilen. Hij voert er drie naast elkaar met wisselende drogestofgehaltes. ‘Die krijgen van mij een 9. Ik heb nog nooit zulke goede graskuilen gehad.’ De eerste kuil maakte hij rond Hemelvaart, terwijl veel boeren de weersomstandigheden nog even afwachtten.

Behalve gras en mais voert De Jong ook bierbostel en geplette gerst. Verder krijgen zijn koeien 20 kilo krachtvoer per 100 kilo melk. Aan het begin van de stalperiode, toen hij ook wat verse mais voerde, lag het ureumgetal nog te hoog (25 tot 28). Maar na halvering van het eiwitgehalte in het krachtvoer zit dat nu op 20.

---

‘Koeien zijn woest op mooie snijmais’

Gerrit de Jong uit het Utrechtse Meerkerk oogstte een partij mais van prima kwaliteit. Met een drogestofgehalte van 40 procent is de mais vrij droog, maar deze broeit niet.

‘Het is mooie mais, zeker gezien het afgelopen groeiseizoen’, vindt De Jong. ‘De koeien zijn er woest op en vreten de mais graag.’

Het zetmeelgehalte ligt op 387 gram en de VEM op 985. Kwalitatief mankeert er niet veel aan, maar een beetje droog is de mais wel. Van broei is geen sprake omdat de kuil mooi strak tussen de wanden van de sleufsilo ligt en is afgedekt met een dikke laag zand. ‘Dit jaar komt de mais niet boven de wanden uit. De opbrengst viel namelijk wat tegen. Amper 40 ton per hectare’, zegt de melkveehouder.

De Jong had behoorlijk wat pech vanwege vogelvraat. Zelfs na overzaaien vraten de kraaien en roeken weer grote hoeken zaad op.

De melkveehouder houdt een voersnelheid van 1 meter per week aan. Met een uitkuildoseerwagen snijdt hij strakke plakken van 15 centimeter dik.

Natte hemelvaartsgraskuil

De Jong combineert de mais met een natte hemelvaartsgraskuil waarop nog een laag grof gras van begin juni ligt. ‘Het drogestofgehalte van deze kuil ligt op 31 procent. Niet optimaal. Het is steeds zoeken naar de juiste combinatie. Nu voeren we er een gelijke hoeveelheid zomerkuil bij van 50 procent droge stof.’

Door het tegenvallende gras geven zijn koeien dagelijks 2,5 kilo minder melk dan anders, namelijk 26 kilo met 4,46 procent vet en 3,47 procent eiwit. De Jong stuurt bij met maismeel, sojaschroot en extra krachtvoer. Doorgaans voert hij jaarlijks 24 tot 25 kilo krachtvoer per 100 kilo melk, nu gaat dat richting de 30 kilo. ‘Tja, en krachtvoer is duur.’