Voeren met NIR op mengwagen

Achtergrond Mechanisatie Frits Huiden 06 jan 2022 om 15:30uur

Het Deense Foderteknik levert NIR-sensoren op voermengwagens. Die meten wisselingen van droge stof in de sleufsilo beter en moeten zo schommelingen in het rantsoen opvangen. De prijzen blijven pittig.

NIR-sensoren zijn bekend op hakselaars en bemesters. Ze geven een goede weergave van de gehaltes in het geoogste voer of de aangewende mest. Zo kan plaatsspecifieker worden bemest op kilo's in plaats van kuubs of een beter rantsoen worden samengesteld. Op voermengwagens worden ze nog weinig gebruikt.

Het Deense bedrijf Foderteknik monteert zijn EvoNIR-sensor van het Italiaanse Dinamica Generale wel op elke nieuwe of gebruikte voermengwagen. De NIR-sensor bepaalt het drogestofpercentage, maar ook belangrijke nutriënten als eiwit, ruw as, energie en verteerbaarheid.

Software rekent uit

Gedurende het hele laadproces meet de NIR-sensor de waarden. Na het laden van 80 procent van elk voercomponent op een zelfrijder rekent de achterliggende software uit hoeveel er nog bij moet.

Over twee jaar voeren we via NIR-analyse op eiwitgehalte

Andreas Sistermans, verkoper voor Foderteknik in Nederland

Bij een getrokken wagen moet elk component eerst homogeen zijn gemengd. Op het moment wordt alleen de gemeten hoeveelheid droge stof berekend. Het idee is dat een NIR-sensor op de voermengwagen veel directere informatie geeft bij het voeren dan met kuilmonsters of een zomerse NIR-meting op de hakselaar of opraapwagen.

Grote verschillen in sleufsilo

'Zeker in grote sleufsilo's zijn er forse verschillen in het drogestofpercentage van gras dat 's ochtends of 's middags is gekuild. Daarbij verschilt de droge stof bij percelen, grasrassen en als er meerdere sneden over elkaar heen zijn gekuild', licht Andreas Sistermans toe.

'Alleen al het snijvlak van de kuil zelf kan 9 procent droge stof verschillen door regen en uitkuilmoment. Ook kunnen tijdens de conservering de waarden veranderen', legt Sistermans uit. Hij molk tot voor kort zeshonderd koeien in Denemarken en is nu verkoper van Foderteknik in Nederland.

Portie exact afgemeten

Door de mengwagen te laden op basis van droge stof is de portie exact afgemeten op het aantal te voeren koeien. 'Je krijgt een veel vaster rantsoen zonder schommelingen in droge stof. Dit geeft een betere gezondheid voor de koeien.'

Sistermans stelt ook dat je met NIR kunt sturen op de hoeveelheid restvoer. 'Als je elke dag een beetje te veel laadt, dan heb je aan het eind van het jaar veel restvoer op de mesthoop liggen.'

Kers op de taart

Over twee jaar hoopt Sistermans de techniek ook te laten sturen op eiwitgehalte tijdens het laden. 'Je moet NIR zien als de kers op de taart. Eerst moet je natuurlijk de basis in orde hebben met goed voer, opslag en conservering.'

Een zelfrijder heeft de NIR-sensor in de laadfrees voor een constante analyse. © Foderteknik

Bij een zelfrijder met laadfrees wordt de NIR-sensor direct achter de freesrotor gezet. Een kwestie van een vierkant uitsnijden en de sensor met vier bouten vastzetten.

Constant monster nemen

Bij een getrokken mengwagen komt meer kijken. De sensor wordt in de loze ruimte gezet tussen twee verticale vijzels. Via een opening in de bodem onder de mengvijzel neemt een kleine vijzel van 1 meter lang en 10 centimeter dik een monster. Deze werkt constant een klein beetje voer langs de sensor en lost het weer in de kuip.

Bij een getrokken wagen neemt de NIR via de bodem constant een monster. © Foderteknik

Montage op een zelfrijder kost 16.000 euro en op de getrokken wagen met monsternamevijzel 20.000 euro. De prijzen voor een NIR-sensor zijn dus nog altijd pittig, net als bij bemesters en hakselaars. Er zijn subsidies op te verkrijgen.

Voorwand

Bij een horizontaal mengende wagen wordt de NIR-sensor in de voorwand bevestigd. Op een getrokken haspelmenger, zoals Keenan en Sgariboldi, is de sensor niet te monteren. De aanvoer in het monsterapparaat is niet constant genoeg.

In de open ruimte tussen twee staande vijzels is veel techniek te monteren. © Foderteknik

Foderteknik heeft na vijf jaar twintig systemen draaien in Denemarken. Alleen stenen of scherp in het voer kunnen schade aanbrengen, vooral aan het glas voor de sensor. Elke duizend uur is een nieuwe lamp nodig. Dinamica Generale beheert en kalibreert de ijklijnen en de database achter de NIR-sensor, die nodig is om de beste waarden te bepalen.

Serviceverlening

In Nederland doen Bromach en Farmstore dit. Foderteknik verleent ook via de cloud de service en Agri-Oplossingen in het Groningse Kornhorn ondersteunt. Voor de installatie worden eerst de software en de terminal van het bestaande weegsysteem verwijderd.

Foderteknik heeft een eigen besturingskast, 3G-modem en terminal die het aansluit op de aanwezige weegstaven. Bediening met een tablet is net als een tweede terminal in de shovel of verreiker een optie. Daarbij is er een koppeling te maken met vrijwel alle voorkomende managementsystemen én bediening via een app.