Drentse energiecoöperatie gaat als speer

Met de erfvergisters leveren de dertien agrariërs groen gas aan het netwerk van NV Rendo en houden de boeren de mest van hun koeien op het eigen erf. Op het erf van melkveehouderij Tijmens aan de Eggeweg in Koekange komt de installatie die het biogas tot groen gas gaat opwerken, voordat het in het aardgasnetwerk wordt gepompt. Klaas Tijmens heeft ervaring met vergisting, want op zijn erf staat al een mestvergister die stroom voor eigen gebruik opwekt. Het is dan ook niet vreemd dat hij de grote animator achter het project is.

Over de drijfveren van de deelnemers is Tijmens duidelijk. 'Er wordt over gedacht om 21 miljard euro te besteden aan het opkopen van boerenbedrijven, om zo de productie te verlagen vanwege het stikstofprobleem. Dat zijn maatregelen met een zeer beperkt resultaat. Als men een tiende van die 21 miljard uittrekt voor monovergisting van mest op elk melkveebedrijf in Nederland, haal je 50 procent methaanreductie op bedrijfsniveau en in de mest zo'n 80 procent.'

Stikstofreductie

Het project zorgt ook voor een stikstofreductie. 'Door betere stikstofbenutting van de mest door de vergisting, wordt een stikstofreductie van 20 tot 30 procent bereikt. Het kan zelfs naar 50 procent oplopen. Al die technieken zijn niet nieuw meer en werken gewoon prima.'

Tijmens voert nóg een argument aan om met monovergisters te werken. 'Door zoveel mogelijk biogas om te zetten naar groen gas kunnen heel veel gezinnen hun huis daarmee verwarmen. Drie tot vijf koeien zijn nodig om één woning te verwarmen', becijfert de melkveehouder uit Koekange. Het is het verdienmodel voor de coöperatie. 'Wij leveren gas aan Rendo, maar we kijken nog of het ook mogelijk is om zelf rechtstreeks groen gas aan de inwoners te verkopen', zegt Harold Benning uit Echten, de man van de cijfers binnen de coöperatie.

Haalbaarheidsstudie

Het gaat in de regio Koekange om het eerste biogasnetwerk van Drenthe. De initiatiefnemers werden bij het binnenhalen voor de startsubsidies geholpen door de Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe. Ook de provincie is er vroeg bij betrokken geraakt. 'De provincie heeft de haalbaarheidsstudie betaald en daaruit bleek dat de plannen goede kans van slagen hebben', zegt Klaas Tijmens.

Tijmens ontving met zijn kompanen op een kille zaterdagmorgen in oktober inmiddels ook al Commissaris van de Koning Jetta Klijnsma op zijn erf en die was laaiend enthousiast. 'Ik vind dit machtig mooi. Als ik dit zie, zou je willen dat dit in heel Nederland tot stand wordt gebracht', vertrouwde ze de aanwezigen daar toe.

Meekijken

Meegekeken vanuit andere delen van het land wordt er zeker. 'Ook door bedrijven als Vattenfall en Shell, maar die kijken vooral. Ze hoeven van ons niet mee te doen hoor', benadrukt Benning, 'want in dat geval vloeit alle energie uit De Wolden weg en dan is ons verdienmodel ook weg.'

En geld moet er worden verdiend, want de deelnemers dienen fors te investeren. 'Alleen al een monovergister kost meer dan 100.000 euro en dan moet de stal ook nog worden aangepast', weet Benning. Op het erf van de familie Tijmens komt de installatie voor gasopwerking. 'Op 80 meter van ons erf loopt een leiding van de Rendo. Alle deelnemende bedrijven worden aangesloten op die installatie. Daar wordt het groene gas geproduceerd.'

Sneltreinvaart

De initiatiefnemers zijn nog niet eens zo heel lang bezig, want pas in januari van dit jaar werden de eerste gesprekken gevoerd. Daarna ging het in sneltreinvaart: van het inventariseren hoeveel bedrijven mee wilden doen, het inwinnen van alle benodigde informatie tot het aanvragen van alle vergunningen. Die omgevingsvergunningen moesten uiterlijk 1 november binnen zijn, anders was het onmogelijk om SDE-subsidie aan te vragen. 'De doorlooptijd van de procedure voor onze vergunningen was bijna voorbij, maar met medewerking van de gemeente kwam het allemaal net op tijd goed', schetst Benning.

De initiatiefnemers zijn optimistisch gestemd over de haalbaarheid van het project. 'Wanneer ik kijk naar mijn eigen installatie, dan loopt dat prima. Er gaat viermaal per dag verse mest in. Bacteriën halen het methaan eruit waarna stroom wordt geproduceerd', aldus Tijmens. De energiecoöperatie Biogasnetwerk Koekange-Echten heeft minstens vijfhonderd koeien nodig om rendabel groen gas te kunnen produceren, maar dat aantal wordt ruimschoots gehaald. 'Ik heb er alleen al tweehonderd lopen.'

Kringlooplandbouw

Naast Tijmens en Benning zitten Henk Schoonvelde en Jan ten Kate in het coöperatiebestuur. Ten Kate stipt nog een belangrijk punt aan: 'Dit is een mooie vorm van kringlooplandbouw. We gebruiken de mest van eigen bedrijf, in de vorm van methaan, als voeding voor de vergister. Voedingsstoffen als kali, stikstof en fosfaat blijven bewaard. De mest blijft binnen het bedrijf, de weidegang blijft bestaan en we wekken ook nog eens energie op.'

Wat de vier bestuurders betreft, kunnen later meer bedrijven aansluiten. 'We werken met kleine mestvergisters die makkelijk op het erf kunnen worden geplaatst. De coöperatie koopt de vergisters en verhuurt ze door aan de deelnemers', zegt Benning. Het succes van het project hangt nu af van de subsidie van de provincie. 'Wij hebben geld nodig om het te realiseren en wij helpen de provincie met de verduurzaming', concludeert Benning.