'Aanpassen of wegwezen'

Column Akkerbouw Piet Hermus 07 dec 2021 om 12:00uur

Rampspoed is van alle tijden. Zes eeuwen geleden ontstond na de Sint-Elisabethsvloed het Hollands Diep en de Biesbosch. Wij mensen denken te kunnen winnen van de natuur. Vergeet het! Men pakte de schop ter hand en won wat terug.

Mensen zijn wel in staat zich aan te passen. Ziekte, oorlog, watervloed. Wat is corona meer dan die constante in de geschiedenis? Het is aanpassen of wegwezen.

De wijde streek is getekend door die vloed van 18 op 19 november 1421. Toen verzwolg woest water de Groote of Zuidhollandse Waard, de landmassa tussen Dordrecht en Geertruidenberg, tot een grote binnenzee. Hier lag het kloppende hart van Holland, niet in Amsterdam. Dat was nog een onbeduidend dorp. Het waren de late Middeleeuwen met pest en oorlog.

Geld voor dijkonderhoud was er niet voor deze veel te grote veenpolder, door te weinig mensen bewoond, om droog te kunnen houden. De dijken waren niet zoals die van nu. Die polder was bij voorbaat kansloos, omdat als men in veen geulen gaat graven het oxideert en inklinkt. Dat veen was als turf de brandstof uit die tijd.

Het is soms kiezen uit kwaden, waarbij je lastige afwegingen moet maken tussen die kwaden

Piet Hermus, akkerbouwer in Zevenbergschen Hoek

Het water buiten de dijk in het westen was zout. Zout was kostbaar, men kookte het met de turf die men aan de binnenkant van de dijk won. Zo ongeveer waar nu de Moerdijkbruggen liggen, brak de hierdoor verzwakte dijk door.

Landschap bepaalt wat je eet

De herinpolderingen begonnen vanaf de zandgronden al na één eeuw. Hoe wij als boeren op zand, veen en klei hier leven, is door die vloed bepaald. Een landschap met land en water bepaalt wat je dagelijks kunt eten.

Er zijn tal van herdenkingen en exposities geweest en aanstaande. Google eens op 600 jaar Elisabethsvloed. Wij als regionale ZLTO-afdeling hier proberen 11 december dit buiten op afstand met een groepje mensen te doen door op boerenland, over dijken, langs water een wandeltochtje te houden met een paar lezingen.

Als vereniging is dit best spannend. Wat kan wel en niet? Je moet kiezen, omdat er ook heel veel kapot gaat als je alles dichtgooit. Nederland draait op verenigingen en vrijwilligers, maar sommigen geven er al de brui aan. Het is soms kiezen uit kwaden, waarbij je lastige afwegingen moet maken tussen die kwaden. Alles open kan niet en alles dicht kan evenmin. Dat zijn beide de makkelijkste keuzes. Een doods land wil niemand.