Driewegkruisingskoe blijkt blijvertje

De driewegkruising, een combinatie van drie koeienrassen, kwam ruim vijftien jaar geleden in zwang. Hoewel het toen wel werd afgedaan als hype, is de driewegkruising toch een blijvertje gebleken.

'Een paar jaar na de introductie was 11 à 12 procent van alle inseminaties met buitenlandse rassen', kijkt Hans Kerkhof van Xsires terug. 'Met de introductie van het fosfaatquotum ging de groei er even uit. Toen was zoveel mogelijk melken per koe de trend.

‘De laatste jaren is er weer een kentering. Met meer aandacht voor duurzaamheid wordt er iets minder melk per koe gemolken. Met het oog op de toekomst van de melkveehouderij denk ik dat we steeds meer naar een soort dubbeldoelkoe toegaan. Dat kan met driewegkruisen. Wij zien dan ook een stijging van melkveehouders die dit toepast.'

Jan Hiddink, fokkerij-adviseur bij Koole & Liebregts, voorziet ook dat melkveehouders met het oog op de toekomst een andere koe willen zien. 'Met de klimaatdoelen die worden gesteld wordt het steeds belangrijker om eiwit van het eigen land te halen. Dan moet je een koe fokken die dat aankan. Geen Holsteins, maar driewegkruislingen.'

In het Procross-concept van Koole & Liebregts wordt Viking Holstein gekruist met Montbéliarde en VikingRed. 'De gezondheid en levensduur van de koeien stijgt. De voerefficiëntie is heel goed. Dat wordt nu, met de klimaatverandering, steeds actueler', vindt Hiddink. De groep veehouders die Procross toepast, groeit. 'Uit onderzoek in Amerika blijkt dat ook, ook op hoogproductieve bedrijven. We hebben bedrijven die tien jaar bezig zijn. Daar zie je nu de resultaten van, er staan zelfs drie Procross-bedrijven in de CRV top 15.'

Goed te managen

Bij CRV zien ze de groep melkveehouders die kruisen toepast niet echt toenemen. 'Zo'n 15 tot 20 procent van onze veehouders insemineert met andere rassen dan Holstein, Belgisch Witblauw niet meegerekend. De groep die kruist, blijft kruisen', meldt hoofd globalproductmanagement Joost Klein Herenbrink.

'Het heterosis-effect, bijvoorbeeld verbeteren van vruchtbaarheid en duurzaamheid, is de voornaamste motivatie voor kruisen', vervolgt Klein Herenbrink. 'Er zijn wel wat variaties in rassen. Fleckvieh, MRIJ en Brown Swiss zijn het populairst, op enige afstand gevolgd door Jersey.'

Klein Herenbrink denkt dat veehouders die driewegkruisen inzetten zich over het algemeen minder bezig houden met fokkerij. 'Ze willen een makkelijke koe om te managen. Bedrijfsomvang heeft daar niet veel mee te maken.'

Dat een driewegkruisingskoe beter tot zijn recht zou komen op het bedrijf van morgen, ziet Klein Herenbrink niet zo. 'Je kunt niet alle bedrijven over één kam scheren. Ook in de toekomst zullen er bedrijven zijn waar hoogproductieve koeien goed passen. Wat je ziet in elk fokkerijsysteem is dat er wordt gestreefd naar koeien die efficiënter produceren. Ook het naar beneden brengen van de carbon footprint wordt steeds belangrijker, evenals de factor arbeid. Je wilt toch een koe die goed te managen is.'

Zeker niet de helft

'Een deel van de veehouders heeft in het driewegkruisen een prima systeem gevonden om mee te werken. Maar ik zie dat percentage dat inkruist in de toekomst niet doorgroeien naar 50 procent, stelt de CRV'er.

'Kruisen om een managementprobleem op te lossen, heeft geen zin', geeft Hiddink aan. 'Maar kruisen om de vruchtbaarheid van topproducerende koeien die moeite hebben om drachtig te worden te verbeteren heeft wel zin. Ook het verbeteren van de uiergezondheid pak je door kruisen mee. Het heterosiseffect is bij driewegkruisen tenslotte twee keer 100 procent. Je geeft echt een boost aan de gezondheid van je veestapel. Ook blijf je door driewegkruisen weg bij inteelt, toch wel een probleem in de huidige Holsteinveestapel.'

Elk ras heeft zijn plussen en minnen en elke boer en elk bedrijf is anders, vult Hans Kerkhof aan. 'Wij adviseren veehouders wat het beste bij hen past, want er zijn verschillende mogelijkheden die tot de meest geschikte koe leiden.