Webinar: Brede coalitie werkt aan alternatief voor nitraatrichtlijn

Vertegenwoordigers van LTO Nederland, NAJK, NAV en BO Akkerbouw deden dinsdagavond tijdens een webinar het sectorplan uit de doeken. Het doel van de organisaties is dat boeren en tuinders straks kunnen kiezen uit de generieke maatregelen die demissionair landbouwminister Carola Schouten voorstelt of een meer bedrijfsspecifieke aanpak.

Het sectoralternatief komt voort uit de pijnpunten die de boerenorganisaties zien in de voorstellen van Schouten voor het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn. De verplichte inzaaidatum van 1 oktober voor vanggewassen, brede bufferstroken, 70 procent blijvend grasland voor graasdierbedrijven en de invoering van een duurzaam bouwplan met rotatie met rustgewassen jagen boeren op enorme kosten.

NAJK-voorzitter Roy Meijer vat de zorgen van de sector samen: 'De productieketens krijgen van deze voorstellen een enorme knauw. Wij zijn bang dat er in Nederland teelten gaan omvallen.'

Volgens voorzitter Jaap van Wenum van LTO-vakgroep Akkerbouw passen de generieke maatregelen niet bij de verschillende typen bedrijven die de land- en tuinbouw kent. 'Niet alle maatregelen zijn nodig of ze passen niet bij een bepaald type bedrijf of grondsoort. Ons voorstel gaat uit van wat passend is voor een ondernemer en daar het beste resultaat uit halen.'

Zelf sturen op emissies

Bij het maatwerk op bedrijfsniveau dat de sectorpartijen bepleiten, gaat de boer zelf sturen op de emissies op zijn bedrijf. Voor de bescherming van het grondwater zou moeten worden gestuurd op een meerjarig werkzaam stikstofoverschot in de bodem. Hiervoor zou per gewas een standaard moeten worden ingevoerd.

Voor de bescherming van het oppervlaktewater moeten dan effectieve bronmaatregelen worden genomen om afspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen te voorkomen. Ook hierbij kan worden gestuurd op bouwplannen, bufferstroken waar dat effectief is en de toedieningstechnieken van middelen.

De verplichte bufferstroken die Schouten wilde invoeren zijn door een aangenomen motie in de Tweede Kamer al enigszins afgezwakt. Een groep deskundigen gaat een wetenschappelijk verantwoorde leidraad opstellen voor hoe die het beste kunnen worden toegepast.

Grote weerstand bufferstroken

De weerstand tegen de bufferstroken is desondanks groot. Het kost melkveehouders plaatsingsruimte en akkerbouwers leveren fors areaal in. De sector stelt voor om rond boerenbedrijven veel meer te meten, waardoor boeren zelf de regie kunnen nemen op hoe zij de afspoeling van nutriënten kunnen voorkomen.

Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) staat model voor een dergelijke aanpak. Tineke de Vries, LTO-portefeuillehouder Water en Bodem, zegt dat ook de voorgestelde maatwerkaanpak van de sectorpartijen meer administratieve lasten en kosten met zich meebrengt.

'De economische effectrapportage laat zien dat de generieke maatregelen in het zevende actieprogramma boeren duizenden euro's gaan kosten. Ons gaat het erom dat boeren de keuze krijgen tussen de generieke aanpak en de maatwerkaanpak', aldus de Vries.

Keuzes vastleggen

Voor die borging zullen boeren de keuzes die ze maken op hun bedrijf moeten gaan vastleggen. Akkerbouwer en NAJK-bestuurslid Leendert Jan Onnes: ‘Gewassen hebben op verschillende grondsoorten een andere afspoeling. In het bouwplan zul je dat moeten gaan bijhouden in relatie tot de opgave in het gebied. Dat geef je nu ook al op in de Gecombineerde opgave, maar in de uitwerking van de voorstellen gaat dat straks wellicht een stap verder. Bijvoorbeeld dat je de zaai- en oogstdatum ook moet aangeven. Hoe lang een vanggewas staat, kan zo ook gaan meetellen.’

Uiteindelijk willen de sectorpartijen dat metingen gaan meetellen bij de handhaving van de richtlijn. ‘Maar dat gaat niet vanaf dag één, want daar is meer kennis voor nodig’, zegt Onnes.

De sectorpartijen gaan het maatwerkplan de komende maand verder uitwerken. Het is de bedoeling dat Schouten het meeneemt naar het overleg met het nitraatcomité in Brussel. Indien groen licht wordt gegeven, moet het voorstel volgend jaar in beleid worden omgezet. De sectorpartijen zouden graag zien dat het per 1 januari 2023 wordt opgenomen als alternatief spoor in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn.

De sectorpartijen gaan het collectieve alternatief komende maand verder uitwerken. Het is de bedoeling dat minister Schouten het meeneemt naar het overleg met het nitraatcomité in Brussel. Indien groen licht wordt gegeven, moet het voorstel volgend jaar in beleid worden omgezet. LTO Nederland, NAJK, NAV, BO Akkerbouw, POV, Rabobank, NZO en Cumela zouden graag zien dat het per 1 januari 2023 wordt opgenomen als alternatief spoor in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn.