Tweede Kamer wil af van vaste inzaaidatum vanggewas

Nieuws Politiek Peter Smit 12 nov 2021 om 08:10uur

De maatregelen in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn moeten van de Tweede Kamer meer in lijn worden gebracht met lokale en teeltomstandigheden. Verschillende voorstellen om regelgeving aan de landbouwpraktijk aan te passen kregen donderdag voldoende steun.

De Tweede Kamer debatteerde donderdag over het mestbeleid van demissionair minister Carola Schouten (LNV). Daarbij ging de aandacht vooral naar de maatregelen die zij eerder aankondigde in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn. Vanuit de landbouwsector is daar felle kritiek op geuit. Kamerleden kwamen met een reeks voorstellen die dezelfde dag nog in stemming werden gebracht.

De kritiek van de Kamer richt zich onder meer op de verplichte inzaaidatum van vanggewassen. Die zou in de plannen van Schouten op 1 oktober moeten liggen. In de praktijk blijkt deze datum in koude jaren te vroeg gekozen, omdat het gewas dan nog niet rijp is. Daarom is er groot verzet tegen deze vaste inzaaidatum.

• Lees ook: LTO: zevende actieprogramma in agrarische praktijk onhaalbaar

Een voorstel van Kamerlid Derk Boswijk (CDA) om een vaste adviescommissie in het leven te roepen die aan de hand van weersomstandigheden en gewasontwikkeling deze inzaaidatum jaarlijks vaststelt, is met een grote meerderheid aangenomen. Jaarlijks levert deze datum veel onduidelijkheid en discussie op. Een flexibele, meer op de praktijk gerichte inzaai van vanggewassen moet boeren eerder duidelijkheid verschaffen.

1 oktober is niet praktisch en het geeft in de dagen daarvoor veel stress

Derk Boswijk, Tweede Kamerlid (CDA)

Ontwikkeling gewas

Boswijk denkt aan een commissie met vertegenwoordigers uit de kenniscentra, zoals Wageningen University & Research, maar ook uit de praktijk. 'Zij kunnen gedurende het groeiseizoen de ontwikkeling per gewas en per regio volgen. Op basis daarvan kunnen ze een advies geven over het opschuiven van de inzaaidatum. Doordat zo'n commissie de ontwikkeling continu bekijkt, kan eerder een besluit worden genomen.'

Dit jaar werd op pas op 29 september bekendgemaakt dat maistelers op zand- en lössgronden een maand uitstel krijgen, tot 31 oktober, van de vanggewasverplichting. 'Dat is te laat', vindt Boswijk. 'Het is niet praktisch en geeft in de dagen daarvoor veel stress.'

Het voorstel van het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn schrijft ook voor dat in 2023 op 60 procent en in 2027 op 100 procent van alle zand- en lössgronden uiterlijk op 1 oktober een vanggewas moet zijn ingezaaid, met uitzondering van winterteelten. De Kamer heeft op initiatief van VVD en ChristenUnie voorgesteld om hiertoe in elk geval meerjarige teelten, wintergroenten, suikerbieten en diverse bloembollen te rekenen. Verder vraagt de Kamer om zetmeelaardappelen, cichorei en winterpeen uit te zonderen van verplichte inzaai van een vanggewas per 1 oktobe,r indien de omstandigheden daar aanleiding toe geven.

Maatwerk en gebiedsgericht

Een meerderheid in de Kamer roept ook op het sectorplan van LTO Nederland en NAJK op te nemen in het actieprogramma. Dit gaat uit van meer maatwerk op bedrijfsniveau en een gebiedsgerichte aanpak. LTO is opgetogen over de steun in de Kamer voor het sectorplan. Schouten gaf in een reactie tijdens het debat aan het initiatief vanuit de sector te waarderen. Ze plaatste wel kanttekeningen.

De minister sprak tegenover Nieuwe Oogst de zorg uit over de handhaafbaarheid van de aanpassingen in het sectorplan. 'We moeten dat in Brussel kunnen aantonen. Mijn inschatting is dat het plan op een aantal punten nog niet rijp genoeg is. De nitraatrichtlijn gaat op 1 januari 2023 in. Daarvoor moet de richtlijn in wetgeving worden vastgelegd en daar kunnen elementen uit het sectorplan in terugkeren. We gaan daar serieus naar kijken.'

Verplichte rotatie

Een voorstel van ChristenUnie en CDA om veen- en kleigronden uit te zonderen van de verplichte rotatie van rustgewassen kreeg ook een meerderheid achter zich. Kamerleden Pieter Grinwis (ChristenUnie) en Boswijk menen dat die verplichting niet nodig is, omdat de nitraatconcentratie onder klei- en veengronden gemiddeld ruim onder de norm uit de nitraatrichtlijn van 50 milligram per liter ligt. Ook wil de Kamer dat rustgewassen bij de start van de groei een bemesting kunnen krijgen.

• Lees ook: NAV vreest voortbestaan Nederlandse akkerbouw

Bij de omstreden bufferstroken komt mogelijk ook meer maatwerk. De Kamer wil die alleen maar toepassen in gebieden waar ze noodzakelijk en effectief zijn.

Besluitvorming onder stoom en kokend water

Het is afwachten hoe de minister de wensen van de Kamer gaat inpassen in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn. Het wetsvoorstel wordt binnenkort al verwacht, omdat de nitraatcommissie van de Europese Commissie moet beoordelen of Nederland met de aangepaste voorstellen aan de Kaderrrichtlijn Water voldoet. Daarnaast is de beoordeling van belang voor het verlengen van de derogatie. Die verloopt al op 1 januari. Vanuit de Tweede Kamer kreeg Schouten donderdag het verwijt dat ze inzake het mestbeleid traag opereert. De demissionaire bewindsvrouw wierp terug dat het de Kamer was die het mestbeleid aanvankelijk als controversieel onderwerp betitelde. Met zicht op mogelijk verlies van de derogatie werd die kwalificatie door het parlement ingetrokken. Als gevolg moet de politieke besluitvorming over de nieuwe nitraatrichtlijn onder stoom en kokend water tot stand komen.