Joris Baecke: 'Boer-tot-bord is zeer rigoureus'

'Er zijn al genoeg uitdagingen voor het telen van gezonde planten', aldus Baecke. De Green Deal heeft twee hoofddoelen: reductie van het gebruik en risico van chemische gewasbeschermingsmiddelen met 50 procent in 2030, gebaseerd op risicokenmerken van deze middelen. En reductie van het gebruik van risicovollere gewasbeschermingsmiddelen met 50 procent in 2030. Dit zijn middelen die vaak als 'vervangingskandidaten' worden aangemerkt.

LTO Nederland heeft eerder samen met andere partijen een uitvoeringsprogramma 'Toekomstvisie gewasbescherming 2030' opgesteld. Volgens Baecke kan dat als alternatief dienen voor de boer-tot-bordstrategie. In het uitvoeringsprogramma wordt meer gestuurd op doelen: weerbare planten en teeltsystemen, verbinding van de land- en tuinbouw met de natuur en nagenoeg geen emissies en residuen op voedselproducten. Daarbij horen de volgende kernwaarden: de teler staat centraal, behoud van economisch perspectief, balans op korte- en lange termijn en gezamenlijke verantwoordelijkheid.

'Dan vlieg je het vanuit een vergelijkbare ambitie naar duurzame landbouw toch op een andere manier aan', zegt Baecke. 'Het moet wel levensvatbaar blijven. We hebben samen met Copa-Cogeca, de koepelorganisatie voor agrarische belangenbehartigers in Europa, alarm geslagen bij de Europese Commissie. Daar zeiden we dat we ook voorstander zijn van verduurzaming, maar wel tijd moeten krijgen om de omslag te maken. Doe het vooral mét ons, de boer-tot-bordstrategie is over de telers heen bepaald.'

Minder impact landbouw

Namens milieuorganisatie Natuur & Milieu was programmaleider circulaire economie Jelmer Vierstra aanwezig bij het webinar. Hij gaf aan dat de impact van de landbouw op natuur en milieu naar beneden moet. 'Middelen met een hoog milieurisico moeten duurder worden, anders is het niet aantrekkelijk om over te stappen op alternatieven. Mogelijk kunnen biologische middelen worden gesubsidieerd.'

Vierstra denkt dat er mogelijkheden zijn met de boer-tot-bordstrategie door een gelijk speelveld te creëren binnen Europa. 'De Europese markt moet worden beschermd. Als je extra eisen gaat stellen voor Europese telers, wat extra kosten oplevert, moet je producten die hier niet aan voldoen niet toelaten', stelt hij. 'Biologische middelen moeten bedrijfseconomisch aantrekkelijker worden. Nu is chemie relatief goedkoop tegenover biologisch. Al besef ik wel dat biologische bestrijding meer arbeid kost, er moet vaker worden gemonitord en middelen moeten meestal preventief en vaker worden ingezet.'

Baecke zegt dat LTO het niet onmiddellijk eens is met de ideeën van Natuur & Milieu. 'De kernwaarden moeten we goed met elkaar definiëren. Het moet niet dusdanig impact hebben dat de teelt onrendabel wordt, de marges zijn al krapper geworden. Het probleem met dit soort maatregelen is dat het direct kosten toevoegt aan de teler. Dan kun je wel de grenzen gaan sluiten, maar dat is een vervolgstap waarvan je je kunt afvragen of het er daadwerkelijk van komt', licht de LTO-werkgroepvoorzitter toe.

Inzetten op andere sporen

'Onze voorkeur is om in te zetten op andere sporen, zoals veredeling', vervolgt Baecke. 'Dat is een oplossing die we zien om weerbare rassen te ontwikkelen. Daardoor is het gewas mogelijk minder vatbaar en heeft het minder input nodig. Zo kunnen we op termijn terug naar emissiereductie. Nu is de inzet van alternatieven nog maar beperkt.'

In de glastuinbouw zijn er al wel laagrisicomiddelen om mee te experimenteren, laat Baecke weten. 'Maar dat doen telers alleen als ze weten dat ze nog een correctiemiddel achter de hand hebben. Als je die niet hebt, kun je dan risico's nemen? Het gevolg kan zijn dat de halve opbrengst verloren gaat.'