WUR: Green Deal heeft onzekere gevolgen voor boereninkomen

Dat hebben onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) berekend in een onderzoek in opdracht van Copa-Cogeca, de boeren- en agrarische coöperaties in de Europese Unie. Het is de tweede studie die Wageningen University & Research deze week over de Green Deal publiceert.

Afhankelijk van de marktomstandigheden (verwachte productprijsstijgingen) en de kosten van de te nemen maatregelen kunnen deze effecten positief (varkens en pluimvee) of negatief (zuivel en rundvlees) zijn. Een regionaal gericht Gemeenschappelijk Landbouwbeleid met voldoende middelen zal van cruciaal belang zijn om negatieve effecten op het nettolandbouwinkomen te verzachten en voldoende klimaat- en milieumaatregelen door boeren te vergemakkelijken.

In het onderzoek richtten de onderzoekers zich op de impact van de boer-tot-bordstrategie ende biodiversiteitsstrategie, die beide onderdeel zijn van de Green Deal. Ze keken naar de belangrijkste dierlijke productiesectoren (zuivel, rundvlees, varkens en pluimvee). De onderzoekers maakten een kwalitatieve inschatting van het klimaat, het kunstmestgebruik, de vermindering van het nutriëntenoverschot, het gebruik en risico van gewasbeschermingsmiddelen, het behoud van de biodiversiteit, het gebruik van antibiotica en dierenwelzijn.

Praktijksituaties nagebootst

Op basis van deze beoordeling en de aannames over het toekomstige Europese landbouwbeleid hebben de onderzoekers dertien praktijksituaties gesimuleerd die een afspiegeling zijn van de EU-landbouw. Daarbij is gekeken naar een variatie van sectoren, productiesystemen en bodemgesteldheid.

In zes van de dertien gevallen (runderen, varkens, pluimvee) werden positieve effecten op het netto-inkomen van de landbouwbedrijven gevonden, die voornamelijk werden veroorzaakt door de verwachte hoge prijsstijgingen voor rundvlees en varkensvlees. Voor de zes melkveebedrijven werd een negatief netto-inkomenseffect gevonden. Hun gemiddelde inkomensdaling bedraagt ??ongeveer een derde van het huidige inkomen.

De onderzoekers ontdekten dat de impact op het netto-inkomen van de boerderij niet alleen afhankelijk is van de marktomstandigheden, maar ook van lokale milieubeperkingen, waarbij de doelstelling om het overschot aan nutriënten te verminderen een belangrijke oorzaak is van de achteruitgang van de regionale veestapels en de daarmee samenhangende productie.

Goede stimuleringsregeling is belangrijk

De onderzoekers simuleerden ook enkele gevallen waarin boeren de kosten dragen van de te nemen maatregelen. Deze kosten kunnen sterk variëren, afhankelijk van het soort maatregelen. Er is in de studie rekening gehouden met een lijst van meer dan twintig maatregelen. Uit de analyse bleek dat in het geval dat (melk)boeren dergelijke kosten geheel of gedeeltelijk zouden moeten betalen, hun nettobedrijfsinkomens kunnen verslechteren met meer dan 20 procentpunten.

Volgens Roel Jongeneel, onderzoeker aan de WUR, benadrukt deze uitkomst het belang van een goede stimuleringsregeling die boeren helpt om de gewenste maatregelen te nemen. 'Beleidsondersteuning en voldoende middelen zijn cruciaal om de gevolgen van landbouwinkomens te mitigeren en de adoptie van klimaat- en biodiversiteitsmaatregelen.'

Structurele verandering niet overwogen

Het onderzoek richt zich op de gevolgen van het netto-inkomen van boeren, exclusief de effecten van structurele veranderingen. Dit is een beperking en betekent dat de WUR-beoordeling een kort tot middellang karakter heeft, zegt Jongeneel. 'Het proberen om negatieve inkomenseffecten te mitigeren door schaalvergroting en de benutting van schaalvoordelen is in het verleden een beproefde boerenstrategie geweest en zal dat waarschijnlijk ook in de toekomst zijn.'

Structurele verandering zou de impact van het netto-inkomen van boeren kunnen verbeteren. Dit kan alleen worden gerealiseerd met forse investeringen, stellen de onderzoekers. De keerzijde is dat andere bedrijven misschien uit de sector moeten stappen om productiefactoren, zoals grond, vrij te maken.

Europarlement wil opheldering

De studie van de WUR volgt op eerdere doorberekeningen van de Green Deal en beide strategieën door de WUR en andere partijen. Telkens werd een deel onder de loep genomen. De uitkomst was vrijwel altijd gelijk: het boereninkomen daalt en de agrarische productie neemt af.

De landbouwcommissie van de Europees Parlement heeft de Europese Commissie deze week om een effectbeoordeling gevraagd. Eurocommissarissen Frans Timmermans (milieu) en Janusz Wojciechowski (landbouw) hebben daar nog geen gehoor aan gegeven, maar hebben eerder wel aangekondigd dat deze doorberekening er komt.