Grote zorgen om onstabiele kunstmestmarkt

Van Loon herinnert zich dat er in 2008 ook een forse prijsstijging is geweest. 'Toen betaalden boeren een tijdje zo'n 400 euro per ton voor kalkammonsalpeter (KAS), maar dat zakte toen snel in. Fabrikanten hanteren nu zelfs inkoopprijzen richting 600 euro per ton, wij hebben daar toch maar op ingekocht. Boeren moeten dus nog meer betalen, het is afwachten of ze daarop ingaan.'

Volgens in- en verkoper meststoffen Maarten Mourits van groeispecialist Van Iperen hebben de prijsstijgingen alles te maken met de oplopende energieprijzen. 'Dat heeft ook invloed op de beschikbaarheid van producten, want sommige fabrikanten produceren nu een stuk minder.'

Het is een kwestie van vraag en aanbod, een klassiek economisch verhaal, stelt Mourits. 'Als er genoeg ureum is in Europa, kan een goedkoop product deze kant op komen. Maar dat aanbod is er niet', legt de Van Iperen-medewerker uit.

De kunstmestprijs stijgt al sinds januari, ook omdat granen, mais en soja goed worden betaald. 'Dat geeft ruimte om meststoffen te betalen', zegt Van Loon. Meestal zijn de prijzen 's zomers lager. Dit jaar was vlak na de zomer de inkoopprijs van KAS 300 euro per ton. 'We dachten niet meer dat het ging zakken, maar deze sterke stijging hadden we ook niet verwacht.'

Inkoopbeleid van boer

De verkoper vraagt zich af wat het gaat betekenen voor het inkoopbeleid van boeren. 'Kali heeft al eens rond de 650 euro per ton gekost, dan halveert de inkoop. Maar stikstof kan een boer niet zomaar halveren, dan gaat hij opbrengst en kwaliteit verliezen. Stikstofmeststoffen kunnen altijd uit, maar nu drukt het wel heel hard op de kostprijs.'

Ook productmanager meststoffen Luuk Hagting van Agrifirm beaamd dat de kunstmestprijzen door het dak zijn gegaan. 'Ten opzichte van de zomer zijn ze meer dan verdubbeld. Kali kost voor een boer al bijna 600 euro per ton, al is de exacte prijs nog niet helemaal duidelijk. Fosfaatmeststof DAP gaat richting de 725 euro per ton.'

Mourits adviseert telers om kunstmest nu in te kopen, onder het motto van 'nu kan het nog'. 'Wen maar aan de hoge prijzen. Gelukkig is Nederland voor een deel ingedekt, maar als de groothandel niet bij kan kopen dan houdt het wel een keer op', waarschuwt hij.

Verder stijgen ook de prijzen voor ammoniak, een belangrijke grondstof van KAS. 'Daardoor komt er sowieso een tekort, maar hoeveel en hoelang dat duurt is lastig te zeggen', vindt Van Loon. 'Er zijn nog boten onderweg, we wachten af wat de prijs daarvan is. Als Rusland meer gas aan Europa gaat leveren, gaat dat veel invloed hebben.'

Volgens gasexpert René Peters van onderzoeksinstituut TNO gaat Rusland zelfs meer gas aan Europa leveren dan het land contractueel verplicht is. 'Al moeten ze dat nog wel waarmaken', benadrukt hij.

'Gasprijs zit tegen piek aan'

Noorwegen heeft ook aangegeven gas aan Europa te willen verkopen, zo'n 2 miljard kuub. Peters denkt dat de prijs nu tegen de piek aan zit. De gasprijs is opgedreven door het vlotte herstel van de economie, vooral de vraag in Aziatische landen als China is gestegen.

'Omdat het aanbod niet gelijk is meegegroeid, zorgt het voor een schaarste op korte termijn', legt de gasexpert uit. Peters klinkt overigens minder onzeker over het prijsverloop van kunstmest als Van Loon en Mourits. 'We denken dat de gasmarkt weer stabiliseert als na de winter het verbruik afneemt. In de lente en zomer is vooral vraag vanuit industrie en minder vanuit huishoudens, waar het met name wordt gebruikt om te verwarmen.'

Tot slot zegt Peters dat de hoge gasprijs aangeeft hoe snel de economie weer terugveert na de coronacrisis. 'De productie komt weer op gang. En vergeet niet het terugschroeven van de gaskraan in Groningen. In 2013 werd daar nog meer dan 50 miljard kuub gewonnen, komend jaar nog maar 4 miljard kuub. Dit verschil moet worden opgevangen door import.'