EU staat lidstaten tijdelijke verlichting energiekosten toe

Naast het groene licht voor tijdelijke lastenverlichting wil de Europese Commissie onderzoeken of gezamenlijke inkoop en grotere opslag van gas een antwoord kunnen zijn op tekorten en daaraan gerelateerde prijsstijgingen.

Eurocommissaris Kadri Simson voor Energie (foto) presenteerde in Brussel een 'gereedschapskist' om op korte termijn de pijn van hoge energienota's te verzachten. Volgens de Europese Commissie hebben al twintig lidstaten maatregelen getroffen of zeggen dat te gaan doen, bijvoorbeeld door de btw op energie te verlagen.

Ook in Nederland wordt dat overwogen. Directe, tijdelijke inkomenssteun aan huishoudens is volgens de Europese Commissie eveneens een optie om de winter door te komen. 'Nu we uit de coronapandemie opkrabbelen en ons economisch herstel begint, is het belangrijk dat we kwetsbare consumenten beschermen en Europese bedrijven steunen', zegt Simson.

Topoverleg EU-leiders

De explosief gestegen olie- en gasprijzen staan volgende week op de agenda van een tweedaagse top van de 27 EU-leiders in Brussel. Een aantal vooral zuidelijke lidstaten wil actie op Europees niveau, zoals een gezamenlijke inkoop van gas.

De Europese Commissie gaat de voor- en nadelen daarvan voor de middellange termijn onderzoeken, maar ingewijden wijzen erop dat dergelijke samenwerking op vrijwillige basis zal zijn. De EU heeft al een totale opslagcapaciteit voor meer dan 20 procent van het jaarlijkse gasverbruik, maar niet alle lidstaten hebben even goede opslagfaciliteiten. Premier Mark Rutte heeft dinsdag in de Tweede Kamer al gezegd niets te voelen voor de gezamenlijk inkoop van gas.

'De situatie momenteel is uitzonderlijk, maar de interne energiemarkt heeft de afgelopen twintig jaar goed gefunctioneerd', zegt Simson. Het huidige model, waarbij de gasprijs is gekoppeld aan de elektriciteitsprijs, is volgens de Europese Commissie het meest efficiënt, maar desondanks belooft ze een 'verdere marktanalyse'.

Historisch goedkoop

Brussel verwacht dat de prijsstijgingen tijdelijk zijn en komend voorjaar weer dalen, al zal het prijsniveau wat hoger blijven dan in de voorgaande, historisch goedkope, jaren. De vraag naar brandstoffen is enorm toegenomen, terwijl de productie tijdens de lockdowns is afgeschaald. Het dagelijks EU-bestuur meent dat het aanbod wordt opgeschroefd. Ook noordelijke landen als Nederland en Duitsland vertrouwen op de marktwerking.

Daarnaast wijst Simson erop dat de EU al heeft afgesproken te verduurzamen en minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. De transitie naar schone, goedkopere energie is volgens de Europese Commissie dan ook de beste verzekering tegen prijsschokken in de toekomst en moet daarom worden versneld. De commissie roept de lidstaten op de vergunningsprocedures voor wind- en zonneparken te bespoedigen, de investeringen in hernieuwbare energiebronnen op te voeren en opslagcapaciteit daarvoor te ontwikkelen.