'Handel is voor mensen'

Wereldhandelsorganisatie WTO roept overal heftige gevoelens op. Als gehaat symbool van liberalisering en globalisering is de VN-organisatie al tientallen jaren doelwit van felle protesten. In 1999 gingen 40.000 mensen de straat op tegen de WTO in wat bekend werd als 'the Battle of Seattle'. Sindsdien heeft de organisatie geen goed meer kunnen doen.

Ik was vorige week bij de WTO op haar jaarlijkse 'public forum' om te kijken hoe de internationale handel ervoor staat. Zeker drie op de vijf Nederlandse boeren en tuinders bestaan dankzij de export en een van hen met dank aan markten buiten de Europese Unie (EU). Maar de handelsverdragen die de EU afsluit, genieten in de Tweede Kamer weinig steun.

Globalisering wordt vaak gezien als de oorzaak van de verdeeldheid die we meemaken in maatschappij en politiek. De kloof tussen economische winnaars en verliezers leidt tot harde discussies. Tussen 'elite' en 'volk', globalisten en nationalisten, platteland en stad. Niet iedereen profiteert evenveel van open grenzen.

Ik krijg vaak vragen wat ik vind van een handelsverdrag van duizenden pagina's: ben je voor of tegen? Dat is natuurlijk niet de werkelijkheid. Ieder handelsverdrag biedt kansen en bedreigingen. De paradox: het inkomen van veel mensen hangt af van (internationale) handel, maar toch zijn ze soms tegen handelsverdragen.

Kijk bijvoorbeeld eens naar het Verenigd Koninkrijk. Veel Britten stemden voor de brexit, maar ze hebben straks te weinig kalkoenen voor de kerst. Het is dus niet zwart-wit. Ik ben bijvoorbeeld ook niet of Fries of Nederlander of Europeaan. Ik ben het namelijk allemaal tegelijk. Kortom, we moeten op zoek naar de juiste balans tussen alle belangen.

Dan nu het goede nieuws uit Genève: er werd vorige week veel gepraat over duurzaamheid. Sessies over 'slechte' en 'goede' subsidies. Kun je bijvoorbeeld op voorhand zeggen: subsidie voor klimaat en ontwikkeling is altijd goed, maar inkomenssubsidie aan boeren is altijd slecht? Nee en ik zie dat het gesprek daarover gaat.

In landbouwbeleid is er bij de WTO al een indeling: je hebt groene, gele (amber) en rode subsidies. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is voor 90 procent aangemerkt als groen, omdat het geld niet direct is gekoppeld aan productievolume, maar wel aan allerlei randvoorwaarden.

Handel is voor mensen, zei directeur-generaal Ngozi Okonjo-Iweala van de WTO op 27 september. De kwestie is hoe handel goed kan zijn voor alle mensen.