'Maak verduurzaming niet tot groene gifkikker'

De afgelopen weken buitelden rapporten, adviezen en visies over landbouw en ons platteland over elkaar. Sommige adviezen verwezen naar de Europese Green Deal, waaronder de boer-tot-bordstrategie, terwijl voor de laatste nog helemaal geen wettelijk bindende doelstellingen bestaan noch een effectbeoordeling.

Het PBL concludeerde dat er geen plaats meer is voor akkerbouw en veeteelt met weidegang, als de Nederlandse politiek zich blijft vastklampen aan stikstofdepositie, onhaalbare kritische depositiewaarden en vrijwel metingloze rekenmodellen als maatstaf van herstel in de zelf aangewezen Natura 2000-gebieden.

De Habitatrichtlijn noemt geen stikstofdepositie. Heide in Duits grensgebied met identieke stikstofdepositie staat er volgens de Europese Commissie goed voor, terwijl dat een centimeter verderop volgens Nederland dramatisch zou zijn. Stikstof is buiten ons land niet allesbepalend. Het Programma Aanpak Stikstof bleek wel onhoudbaar, zoals ik rond 'Land in de knel' (2015) al waarschuwde. Waarom dan toch blindstaren op de omvang van de veestapel?

Dertig jaar van gestage inkrimping en 67 procent bewezen ammoniakvermindering hebben blijkbaar toch geen noemenswaardig natuurherstel gebracht. Wel kwam er intussen meer deels ongedocumenteerde uitstoot van andere sectoren.

Wat wel volledig Europees is, zijn landbouwmarktordening en strenge staatssteunregelgeving. Deze bepalen, met het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en onze toppositie als tweede landbouwexporteur ter wereld, het verdienmodel voor boeren en tuinders.

Zolang er geen Europeesrechtelijk getoetste, doorgerekende langjarige contracten van de Nederlandse overheid voor agrarisch klimaat- en natuurbeheer als gegarandeerd alternatief verdienmodel voor boeren en tuinders (dus niet voor concurrerende, volgens de EU-rechter ongeoorloofd met grond gesubsidieerde terreinbeherende organisaties) liggen, is elke formatiediscussie hierover in combinatie met veestapelkrimp slechts boeren 'een worst voorhouden'.

Heeft de overheid zich voor agrarische gezinsbedrijven afgelopen jaren betrouwbaar getoond? Zijn de toeslagenouders al gecompenseerd? Of staan we voor een tweede toeslagenaffaire, een grond- en productiemiddelenwisseltruc die doordendert over ons platteland, vermomd als aanpak van 'fraudeurs', 'vervuilers'? Maak van verduurzaming, nationale stikstofwetgeving en Green Deal geen maatschappelijk verderf zaaiende groene gifkikker. Ik kan niet anders dan me hiertegen uitspreken.