Uitstel vanggewasverplichting tot 31 oktober

De korting op de stikstofgebruiksnorm voor mais, na het scheuren van grasland op zand- en lössgronden, wordt volgend jaar verder verhoogd. Dat gebeurt als extra stap om de waterkwaliteit te verbeteren, meldt landbouwminister Carola Schouten in een brief aan de Tweede Kamer.

'De inzaaidatum van 1 oktober is vastgesteld ten behoeve van het voorkomen van uitspoeling van stikstof naar grondwater. Hoe later een vanggewas wordt ingezaaid, hoe minder het ingezaaide gewas nog tot groei komt en daarmee nog stikstof opneemt', stelt ze in de brief. Schouten roept ondernemers dan ook op om niet met de oogst te wachten tot vlak voor 31 oktober, maar het gewas van het land te halen zodra deze rijp is.

Grote gevolgen

De minister komt tot dit besluit, omdat ze ziet dat het in de praktijk zeer lastig is om tijdig maïs te oogsten als gevolg van de beschikbare capaciteit bij loonwerkbedrijven. Ook ziet ze dat de datum van 1 oktober ook in de handhaving grote gevolgen kan hebben voor individuele ondernemers. Daarom wijst ze erop dat dit een eenmalig uitstel is en er voor de toekomst stevige juridische consequenties hangen aan het niet tijdig inzaaien van het vanggewas.

Overigens mag de maisteler als vanggewas ook een mengsel van verschillende gewassen telen. Dat mengsel moet wel voor minimaal twee derde uit een of meer vanggewassen bestaan, die zijn toegestaan op basis van de Uitvoeringsregeling gebruik meststoffen. Een andere optie is volgens haar dat boeren de al bekende mogelijkheid hebben om op 31 oktober spelt, triticale, winterrogge, wintergerst of wintertarwe in te zaaien. Dat gewas blijft volgend jaar als hoofdteelt staan.

Negatief advies TCB

Schouten moest voor deze latere inzaaidatum verplicht de Technische Commissie Bodem (TCB) horen. Die adviseerde om geen uitstel te verlenen. De uitstel van tien dagen zou op natte zandgronden leiden tot een extra uitspoeling van circa 2,7 milligram nitraat per liter. Op droge zandgronden is dit zelfs pakweg 5,8 milligram.

Omdat bij de afweging ook de effecten van onrijpe mais op stikstof en klimaar meespeelt, heeft de minister ook de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) om advies gevraagd.

Die stelt dat het oogsten van onrijpe snijmais voederwaarde kost en dus geld. Het leidt mogelijk tot een vermindering van de melkgift per koe, en verhoogt de methaanemissie per koe en per geproduceerde kg melk. Ook is er kans op een geringe toename van de stikstofexcretie en ammoniakemissie per koe.

Die stelt dat eventuele risico's bij het voeren van onrijpe mais kunnen worden ondervangen door structuurrijk voer te verstrekken. Ook is de voederwaarde van 1 of 2 weken eerder gehakselde mais niet altijd ongunstiger dan bij het hakselen op het juiste moment. De commissie pleit er daarom voor om naar de toekomst toe over te stappen naar het hakselen van iets onrijpe mais, omdat hiermee het vanggewas meer tijd krijgt.

LTO enigszins tevreden

Tineke de Vries, portefeuillehouder Bodem en Water bij LTO Nederland, reageert enigszins tevreden: 'De natuur laat zich niet sturen door de kalender. Het is goed nieuws dat boeren nu wat meer ruimte krijgen om op het juiste moment te oogsten. Rigide vasthouden aan kalenderlandbouw werkt niet, dus we waarderen dat de minister hier nu ruimte biedt. Wel vinden we het jammer dat er een eenmalige compensatie nodig is om ons verzoek te realiseren.'