Droogte speelt succesvolle teelt vanggewas parten

Nieuws Melkvee Mariska Bloemberg-van der Hulst 23 sep 2020 om 09:55uur

De nitraatconcentraties in het grondwater stijgen, ondanks de verplichting op zand- en lössgrond een vanggewas in te zaaien voor 1 oktober, na de maisteelt. De droogte is een belangrijke boosdoener.

Droogte+speelt+succesvolle+teelt+vanggewas+parten

De LTO-vakgroep Melkveehouderij maakt zich zorgen over de nitraatuitspoeling op zand- en lössgronden. Ondanks de verplichting om op deze kwetsbare gronden een vanggewas onder te zaaien of na te zaaien tot 1 oktober, dalen de nitraatconcentraties nog niet.

'Integendeel. We zien juist een stijging', aldus bestuurslid Jos Verstraten van LTO-vakgroep Melkveehouderij. Exacte cijfers heeft hij nog niet. Maar de toenemende concentraties zijn alarmerend.

'Door de droogte blijft er meer stikstof in de bodem achter en die komt later in het najaar alsnog vrij. Alleen een tijdig goedontwikkeld vanggewas kan dit nog compenseren. Het is zorgelijk. Zeker nu de klimaatverandering structureel lijkt te worden', legt Verstraten uit.

'Inzaai vanggewas tot 15 oktober is geen optie'

Jos Verstraten, bestuurslid van LTO-vakgroep Melkveehouderij

Worstelen met vanggewassen

Op veel plaatsen in Nederland is het voor telers op kwetsbare gronden lastig om voor 1 oktober te zaaien. Adviseur Leo Tjoonk van Agrifirm ziet boeren worstelen met de teelt van vanggewassen: 'Dat zie je dit jaar wederom. Op veel plaatsen moet er nog worden gehakseld.'

Een alternatief is om een vanggewas gelijk te zaaien met de mais (gelijkzaai) of als de mais op kniehoogte staat (onderzaai). In theorie is het vanggewas dan goed ontwikkeld zodra de mais eraf gaat. Maar door de droogte blijkt het graszaad niet of nauwelijks tot ontwikkeling te komen. Tjoonk: 'Het verdroogt gewoon. En als het er al staat, dan wordt het nogaleens kapot gereden tijdens de maisoogst.'

Uiterlijke zaaidatum naar 15 oktober

Volgens Tjoonk pleiten veel boeren voor een verschuiving van de uiterlijke zaaidatum van het vanggewas naar 15 oktober. Boeren hebben dan langer de tijd om na de maisoogst nog een vanggewas in te zaaien. 'De roep om de zaaidatum op te schuiven wordt steeds groter', zegt de Agrifirm-adviseur.

Ook Verstraten krijgt die vraag heel vaak van zijn achterban. 'We hebben al drie droge jaren gehad en dan verdroogt de onderzaai inderdaad snel. Maar teruggaan naar een uiterlijke zaaidatum van 15 oktober is geen optie, zeker niet in de kwetsbare uitspoelingsgevoelige regio's.'

Uit onderzoek blijkt namelijk dat er 35 kilo stikstof per hectare wordt vastgelegd, als je half september een vanggewas zaait. Terwijl dat bij zaaien in half oktober amper 10 kilo stikstof is. Verstraten: 'Daarop zei de overheid dat boeren moesten gaan onderzaaien of uiterlijk 21 september moeten nazaaien. We zijn daarover in discussie gegaan, waarna de datum van 1 oktober is gekozen.'

Geen grondbewerking in najaar

Uit onderzoek bij 'Grondig boeren met mais' bleek dat onderzaai of gelijkzaai ook het voordeel heeft dat je de grond in het najaar niet meer bewerkt, zegt Verstraten. 'Dat heeft ook al een positief effect op het terugdringen van stikstofverliezen. Door het bewerken jaag je namelijk de mineralisatie aan die het vanggewas weer moet zien te binden.'

Verstraten uit zijn zorgen over de nitraatuitspoeling. De nitraatconcentraties in het grondwater op zand- en lössgronden overschrijden namelijk de EU-Nitraatrichtlijn van 50 milligram per liter.