Deltachef: meer geld nodig tegen overstroming en voor zoetwater

Na de overstromingen in Limburg en het klimaatrapport van het IPCC roept Glas de overheid met klem op meer inspanning te leveren. De komende vier jaar is volgens hem in totaal 800 miljoen euro extra nodig. In de jaren daarna moet er jaarlijks 100 miljoen euro bij. Hij wil dat men bij woningbouw en landbouw meer rekening houdt met onder meer de stijgende zeespiegel en extreem weer.

De Deltacommissaris, verantwoordelijk voor het nationale Deltaprogramma, wil waterbeheerders aan tafel hebben als woningbouwplannen worden gemaakt, zodat op de juiste plek wordt gebouwd en overtollig water in nieuwe wijken voldoende wordt opgevangen en vastgehouden. Ook moet het kabinet meer onderzoek laten doen naar de gevolgen van klimaatverandering op bijvoorbeeld rivieren.

Minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) heeft dinsdag, op Prinsjesdag, namens het kabinet het Deltaprogramma 2022 met als ondertitel 'Iedere schop in de grond klimaatbestendig' naar de Tweede Kamer gestuurd. In de periode 2022-2027 wil I&W 100 miljoen euro extra uittrekken voor het beheer van zoetwater.

Gemeenten, provincies en waterschappen maken samen 540 miljoen euro vrij om voldoende drinkwater en water voor landbouw, natuur en industrie te garanderen. Het totale budget voor zoetwatermaatregelen is daarmee verdubbeld ten opzichte van de afgelopen periode.

Glas: 'Het klimaat lijkt sneller te veranderen. De overstromingen in Limburg en het recente klimaatrapport van het IPCC onderstrepen de urgentie voor extra inzet en versnelling van de uitvoering van maatregelen uit het Deltaprogramma. Ik vraag de overheid, burgers en bedrijven daarom met klem om extra inspanningen voor klimaatadaptatie.'

Wateropgaven koppelen

In zijn aanbiedingsbrief bij het Deltaprogramma 2022 roept de Deltacommissaris het kabinet op de wateropgaven beter te koppelen aan de andere grote opgaven in het land. Keuzes die nu worden gemaakt op het gebied van woningbouw, landbouw, energie, natuur en economisch herstel bepalen volgens hem de ruimtelijke inrichting van Nederland voor de komende decennia, en op onderdelen tot ver daarvoorbij.

'We moeten zorgen dat deze keuzes en maatregelen klimaatbestendig zijn, zodat we in onze laaggelegen delta een goede toekomst hebben en Nederland aantrekkelijk blijft voor de bewoners en bedrijven', aldus Glas.

Volgens de Deltacommissaris is een meer dwingende aanpak van het kabinet nodig om ervoor te zorgen dat voldoende rekening wordt gehouden met een stijgende zeespiegel, hogere maar ook lagere afvoeren in de rivieren en weersextremen.

Sloten en kanalen

Bij de te nemen maatregelen gaat het onder meer om de aanleg van nieuwe aanvoerroutes (sloten en kanalen) om zoetwater uit de Rijn en Maas beter te gebruiken. Op de zandgronden richt de aanpak zich onder meer op het laten meanderen van beekjes en de inzet van stuwen om het water vast te houden.

Ook voor de regenton van Nederland, het IJsselmeer, worden maatregelen genomen om de zoetwaterbuffer beter te beschermen tegen zoutwater dat bij de sluizen bij de Afsluitdijk binnendringt. Verder wordt onderzocht of en hoe andere waterbronnen beter kunnen worden gebruikt, zoals gezuiverd rioolwater of brak grondwater.

Overzicht van maatregelen

In het Deltaprogramma 2022 staat een overzicht van de maatregelen die Rijk, waterschappen, provincies en gemeenten gezamenlijk nemen, zodat Nederland in 2050 weerbaar is tegen het hoogwater vanuit zee en de grote rivieren en voor extreme weersomstandigheden. Via het Rijk is hiervoor in het Deltafonds nu gemiddeld bijna 1,4 miljard euro per jaar beschikbaar. Het afgelopen jaar zijn er weer grote en bijzondere projecten gestart en opgeleverd.

Dit jaar is bijvoorbeeld in het Hoogwaterbeschermingsprogramma de dijkversterking bij Vianen en de Lauwersmeerdijk afgerond. Volgend jaar start het werk aan de dijk tussen Tiel en Waardenburg, een traject van 19,5 kilometer lang. Rijkswaterstaat werkt daarnaast door aan de versterking van de Afsluitdijk, zodat de dijk ook in de toekomst bescherming blijft bieden tegen overstromingen.

Opvang bij watersnood

Een groot project van Waterschap Limburg dat recent is opgeleverd is het Maaspark Ooijen-Wanssum in Noord-Limburg, een natuurgebied met de omvang van vijfhonderd voetbalvelden. Bij hoge waterstanden vangt het water op, zodat het peil in de Maas daalt. Bij de watersnood in juli heeft deze nieuwe opvang zijn werk gedaan.

Daarnaast zijn er verschillende pilots gestart voor innovaties, zoals op Texel en bij het Lauwersmeer, om verzilting van landbouwgrond tegen te gaan. Alsook in de duinen in Wassenaar om brak water in te zetten voor de drinkwatervoorziening.