Fysio van wratziekte Stadskanaal nieuw in Nederland

Het fysio dat op het derde perceel tot een besmetting leidde, wordt dit najaar definitief bepaald. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) meldde december 2020 dat op drie percelen in gemeente Stadskanaal wratziekte was aangetroffen. Op dat moment was nog niet duidelijk welk fysio de besmetting veroorzaakte bij de rassen Festien, BMC en Supporter.

Wel bestond bij NVWA het vermoeden dat het niet om een variant van wratziekte ging die al in Nederland bekend was, zoals de fysio's 1, 2, 6 of 18. Fysio 38 is voor het eerst vastgesteld in Turkije in het gebied Nevsehir en later ook in Georgië en Bulgarije. Dat in Nederland nu ook twee percelen besmet zijn met fysio 38 blijkt uit de resultaten van een biotoets in combinatie met de kenmerken van het mitochondrionale DNA van de onderzochte isolaten.

Inzet resistente rassen

Voor aardappeltelers in de omgeving van de besmetverklaringen is het volgens NVWA van groot belang om te weten welke rassen voldoende mate van resistentie tegen het nieuwe fysio hebben. Door inzet van dergelijke rassen is te voorkomen dat wratziekte in het gewas optreedt. De toegelaten zetmeelrassen werden tot op heden niet onderzocht op resistentie tegen fysio 38, omdat deze fysio niet eerder in Nederland is aangetroffen.

Na de eerste vondsten eind 2020 heeft de NVWA uit de aangetroffen wratten inoculum verzameld voor de fysiobepaling. Dit inoculum werd ook beschikbaar gesteld voor een eerste screening van de meest geteelde aardappelrassen in het getroffen gebied. Dit is uitgevoerd door het HLB in Wijster en werd gefinancierd door BO Akkerbouw gezien het grote belang voor de sector.

Beknopte screening

De eerste voorlopige resultaten van deze beknopte screening laten zien dat slechts een enkel ras niet werd aangetast in de screening. Conclusies zijn hieraan nog niet te verbinden, stelt de NVWA. Alleen op basis van officieel resistentieonderzoek, dat twee jaar in beslag neemt, is zekerheid over de werkelijke resistentieniveaus te geven. Dat gaat dit najaar van start.

Binnen de preventiegebieden voert de NVWA tijdens de oogst jaarlijkse controles uit op aanwezigheid van wratziekte. Deze controles worden dit jaar ook benut voor het in kaart brengen van het areaal waarbinnen fysio 38 aanwezig is. Omdat diverse onderzoeken nog lopen, is het voor de NVWA niet mogelijk om aanvullend beleid uit te werken voor het gebied rondom de besmette percelen.

Zodra meer bekend is, zal een kerngebied voor fysio 38 worden beschreven met teeltvoorschriften die vergelijkbaar zijn met die van fysio 18. Op de drie percelen bij Stadskanaal die besmet zijn verklaard, is de teelt van aardappelen verboden voor een periode van minimaal twintig jaar.