Hans Vetketel experimenteert met saladebuffet

Groei is niet het doel van melkveehouder Hans Vetketel uit Koekange. Toen hij achttien jaar geleden vanuit Twente naar Drenthe kwam, liet hij een nieuwe stal neerzetten. Hier hebben de kleine honderd melkkoeien voldoende ruimte. Het jongvee staat in de stal ernaast. 'Ik ben wel wat gegroeid, maar hoef echt niet groter', zegt Vetketel.

Het bedrijf goed kunnen rondzetten in zijn eentje is veel belangrijker, zeker nadat hij ging scheiden. 'Ik had het idee dat ik alleen maar aan het werk was. De balans was zoek. Ik ging manieren bedenken om minder arbeid en meer gemak te hebben. Dat is deels gelukt, maar eigenlijk heb ik nog werk zat', geeft de melkveehouder lachend toe.

Voerrobot

Een mooie arbeidsbesparing was de aanschaf van de Vector-voerrobot een paar jaar geleden. Het ruwvoer wordt zo automatisch aan de melkkoeien en het jongvee verstrekt. 'Het kostte 2 ton, maar is de investering waard', oordeelt Vetketel, die er minder werk van heeft en de productie met 3 kilo meetmelk per koe per dag omhoog zag gaan.

'Maar dat hoeft niet alleen door het automatisch voeren te komen. Ik heb ook andere wijzigingen doorgevoerd. Zo ben ik overgestapt naar een Duitse mengvoerleverancier. Daar kan ik veel scherper inkopen. Ik was eerst sceptisch over de kwaliteit, maar de gehaltes zijn omhooggegaan.'

Magnesiumchloride

De melkveehouder doet sinds vijf jaar aan mestverrijking met magnesiumchloride. Dit wordt gemengd met de dunne fractie in de put. Daardoor ontstaat struviet: een langzaam werkende meststof die zorgt voor betere stikstofbinding, groei en opbrengst. Dat kost de ondernemer op jaarbasis 4.500 euro, maar het scheelt 25 procent kunstmest. Ook stapte hij over van bronwater met zouttabletten op leidingwater. 'Vooral de kalveren doen het sindsdien beter.'

Een ander 'probleem' dat Vetketel wil tackelen, is de vrij droge grond rondom zijn bedrijf. 'Zeker met droge zomers valt het dan niet mee om voldoende opbrengst te halen. Ik heb twee jaar geleden 8 hectare kruidenrijk grasland, ook wel saladebuffet genoemd, in laten zaaien. De gedachte daarachter is dat het dieper wortelt en water dus beter vasthoudt.'

Andere werkwijze

Elk jaar zaait Vetketel wat meer saladebuffet bij, als rotatie achter mais aan. Dat bevalt tot nu toe prima, maar vraagt wel een andere manier van werken. 'Het is het beste om het in het najaar in te zaaien. Dan groeit het beter. Je kunt het niet spuiten en op een gegeven moment is de onkruiddruk best hoog, maar je moet het lang laten groeien en dan wordt het onkruid vanzelf weer weggedrukt', is zijn ervaring. Mest moet er ook niet op, hooguit wat vaste mest en natuurlijk de mest van de weidende koeien.

Dat weiden is een vak apart. 'Normaal laat je de koeien het gras lekker kort vreten, maar dat moet hierbij juist niet. De koeien kiezen zelf wat ze opnemen. Ze grazen een derde af, laten een derde staan en een derde trappen ze plat. Dat is goed voor de voeding van de bodem en de biodiversiteit.'

Verrijdbare waterbak

's Morgens na het melken gaan de koeien in een vers stuk met lang gras, waar ze kunnen vreten totdat ze verzadigd gaan liggen. 'Als ze weer opstaan, moet je ze een vers stuk erbij doen. Dan benutten ze het gras optimaal en wordt de mest goed verdeeld.' Om die reden heeft de melkveehouder het vaste waterpunt vervangen voor een verrijdbare waterbak. Idealiter komen de koeien na beweiding 21 dagen lang niet meer in het perceel.

Vorig jaar werden de saladebuffetpercelen zes keer beweid en één keer gemaaid. De opbrengst was 10 ton droge stof per hectare. 'Maaien moet je vooral niet te kort doen. Normaal is het gras 7 centimeter. Dit mag zeker 10 tot 15 centimeter worden. De hergroei is dan beter en je houdt meer diversiteit. Ik ben ook een keer te laat geweest met maaien. Het was toen wel 50 centimeter. Daar heb ik balen van laten maken. Het blijkt mooi spul voor de droge koeien.'

Diverse subsidiepotjes

Vetketel is positief over zijn kruidenrijke grasland dat met 9 euro per kilo duurder is dan gewoon graszaad. 'Maar er zijn diverse subsidiepotjes waar je gebruik van kunt maken, dus dan valt het mee.'

Over de resultaten op de lange termijn hoopt de melkveehouder volgend jaar meer te weten. 'Dan wordt de grond weer gemonsterd. Dan zullen we zien of de bodem meer organische stof en stikstof bevat. Voor watertekort ben ik dit jaar niet bang.'

Managementfoutjes

Mochten de resultaten toch tegenvallen, dan krijgt het saladebuffet niet meteen de schuld. 'Ik kijk eerst altijd of ik iets verkeerd heb gedaan. Je kunt ook managementfoutjes maken, zoals te kort maaien. Opbrengst is niet zaligmakend, ook niet wat betreft productie. Het gaat erom wat je overhoudt. Ik beperk liever de kosten en melk 1.000 kilo per koe minder, als ik daarmee een gezonde koe en onder de streep hetzelfde of meer overhoud. En plezier erin houd, want anders kan ik beter een bordje in de tuin zetten.'