Overijssels landbouwgedeputeerde Ten Bolscher: 'Koester de boeren'

Aanleiding voor Ten Bolschers bericht zijn de onzekerheid en onrust in de agrarische sector. Die laaiden de afgelopen weken op na de publicatie van een aantal rapporten, waaronder het recente PBL-rapport, met een boerenprotest als gevolg. De gedeputeerde zegt van meerdere kanten te zijn gevraagd hoe hij hierop terugkijkt.

De landbouwgedeputeerde geeft aan dat hij zich de onrust en onzekerheid in de sector goed kan voorstellen. 'Er komt ontzettend veel op de agrarische sector af. En dan worden er in de media ook nog eens bepaalde onderdelen uitvergroot of onjuist geïnterpreteerd', zegt hij verwijzend naar berichten in de media dat er volgens het recente PBL-rapport straks geen ruimte meer is voor boeren in Overijssel.

'Wie het rapport echter goed leest, ziet dat de onderzoekers juist waarschuwen voor de gevolgen van een eenzijdige focus op stikstofreductie. De onderzoekers stellen dat de consequenties daarvan inderdaad kunnen zijn dat er geen landbouw en ook geen andere economische activiteiten meer mogelijk zijn. Laat dit nou juist de reden zijn waarom we in Overijssel al in 2013 een integrale aanpak hebben ontwikkeld om de natuur te versterken door ons te richten op ecologisch en hydrologisch systeemherstel', aldus Ten Bolscher.

'Bijvoorbeeld door de waterhuishouding in en rond Natura 2000-gebieden te verbeteren, de waterkwaliteit te verbeteren en het natuurbeheer te optimaliseren. Vandaar dat mijn eerste reactie toen was: 'Ik kan me een Overijssel zonder boeren niet voorstellen!' Achter dit standpunt sta ik nog steeds honderd procent. Zowel onnodige als extra onrust kunnen we nu niet gebruiken.' De gedeputeerde roept daarom op om publicaties goed te lezen en niet zomaar klakkeloos iets over te nemen. 'Doe alsjeblieft recht aan de intenties van de auteurs.'

Boeren verbonden met Overijssel

Ten Bolscher stelt dat boeren met Overijssel zijn verbonden, nu en in de toekomst. 'Vanwege hun inzet voor de productie van gezond en betaalbaar voedsel, hun cruciale rol voor leefbaarheid op het platteland, hun belang voor de Overijsselse economie en de bijdrage aan het onderhoud van het landschap. Dat moeten we met elkaar koesteren en laten we daar zuinig op zijn.'

Maar er ligt ook een opgave, waarschuwt hij. En dat is het beschermen van kwetsbare natuur. 'De enorme verscheidenheid in Overijssel aan natuur is ook een kwaliteit. Als we daar niet goed mee omgaan, leveren we veel in op ons welzijn en komt de hele samenleving stil te liggen omdat er geen vergunning meer kan worden verleend. Daarom is het onder andere nodig dat de stikstofemissie wordt teruggedrongen, naast het al eerder genoemde systeemherstel en aandacht voor natuurbeheer.'

Voor stikstofreductie is een transitie nodig, waar als samenleving verantwoordelijkheid voor moet worden genomen. Met een bijdrage van alle sectoren, benadrukt Ten Bolscher. 'Dit kan en mag niet worden afgewenteld op één sector. Een transitie verloopt niet vanzelf. Bestaande zekerheden moeten worden losgelaten, zodat nieuwe perspectieven kunnen worden ontwikkeld. Dat geeft onzekerheid en pijn. Maar biedt ook kansen.'

Pijnlijke gesprekken

De gedeputeerde zegt dat hij pijnlijke gesprekken heeft gehad met boeren die hun bedrijf moesten beëindigen omdat er geen perspectief meer was. In alle gesprekken met boeren en boerengezinnen voelt hij de onzekerheid, het gebrek aan toekomstperspectief en de druk van steeds nieuwe visies en rechtbankuitspraken. 'Deze druk leidde tot demonstraties van veel boeren bij verschillende provinciehuizen in Nederland en Den Haag.'

'Ook in Zwolle meldde zich een groep agrarisch ondernemers om aandacht te vragen voor hun positie. Ik heb bij hen opnieuw aangegeven dat ik me een Overijssel zonder boeren niet kan voorstellen. En dat ik me hier ook hard voor maak. Wij blijven uitgaan van vrijwilligheid bij bedrijven die willen stoppen. We moeten er samen voor zorgen dat er voldoende grond en mogelijkheden zijn voor startende boeren en dat er voldoende perspectief en zekerheid komt voor boeren die door willen.'

Tegelijkertijd is het volgens Ten Bolscher belangrijk om te kijken naar het faciliteren van stoppers. 'Naar verwachting zal de komende tien jaar ongeveer 30 procent van de boeren stoppen, omdat er geen opvolger is. We gaan ervoor om de drie groepen te helpen in de transitie die nodig is. We willen weg van de situatie dat de boer een verdienmodel is voor veel partijen en we willen toe naar de situatie dat de boer zelf een duurzaam en perspectiefvol verdienmodel heeft.'

Rol provincie

De rol die de provincie hierin kan spelen is beperkt, weet ook Ten Bolscher. Europese of landelijke regelgeving zijn bepalend. 'Aan de andere kant kun je met luisteren vaak ook wat betekenen door onduidelijkheden weg te nemen, mee te denken in oplossingsrichtingen of punten mee te nemen naar overleggen met de minister of de collega-gedeputeerden. Als provincie hebben we ook eigen mogelijkheden om perspectief te bieden.'

Daarmee hint de gedeputeerde op het Overijsselse Agro&Food-programma waarin initiatieven worden gesteund om andere bedrijfsmodellen te ontwikkelen en in de praktijk te testen. 'Onlangs hebben we in de provincie het besluit genomen om de regeling voor erfcoaches opnieuw te verlengen en er financiën voor beschikbaar te stellen. We gaan samen met bijvoorbeeld gemeenten kijken hoe we de erfcoaches zo effectief mogelijk kunnen inzetten.'

Overijsselse landbouwvisie

Daarnaast wordt er gewerkt aan een Overijsselse landbouwvisie. Doel daarvan is om duurzaam perspectief aan de landbouw te bieden voor langere tijd en dit ook te verankeren in de nieuwe omgevingsvisie. 'De landbouwvisie richt zich op de lange termijn. Dit stellen we op, samen met agrarische organisaties zoals LTO, NMV, POV, NVP, FDF en OAJK, individuele boeren en boerinnen, natuurorganisaties, gemeenten, waterschappen et cetera.'

Voorts moet er een provinciaal landbouwakkoord komen. In dit akkoord komen praktische afspraken te staan met de agri en food-keten, overheden, natuurorganisaties en andere partijen die een rol spelen op het platteland. Ten Bolscher: 'Vanuit het motto: niet alleen praten maar ook doen! Ik ben ervan overtuigd dat we dit voor elkaar gaan krijgen, want we kennen het Overijsselse noaberschap waarin je samenwerkt en samen de schouders zet onder een gezamenlijk belang! Want met elkaar koesteren we onze mooie Overijsselse natuur, zijn we trots op onze boeren en werken we aan een vitaal platteland.'