Papaja uit Limburgse kas valt in de smaak

Achtergrond Fruitteelt Hanneke de Jonge 14 jul 2021 om 08:30uur

Nederlandse papaja's? Het kan, zo laten vier leden van telersvereniging SunFresh zien in een Limburgse kas. Met 12.000 bomen leveren zij papaja's die bestemd zijn voor consumenten in een straal van 150 kilometer rondom Venlo. Doordat de bomen in containers staan, verlopen de teelt en oogst gecontroleerd.

Papaja+uit+Limburgse+kas+valt+in+de+smaak

Vier leden van de Venlose telersvereniging SunFresh telen papaja's, een tropisch gewas, in een Limburgse kas. Het zijn tomatenkwekers Roy Steegh en Erwin Theeuwen uit Wellerlooi, paprikakwekers Ferry en Ad Gubbels uit Baarlo en komkommer- en tomatenkwekers Rob en Hugo Bakker uit Maasbree.

Het viertal is in 2018 begonnen met 1 hectare en nadat de eerste oogst succesvol was, is het teeltareaal in 2019 uitgebreid naar bijna 4 hectare en 12.000 bomen.

Samen met afzetorganisatie Weyers GmbH, waaraan ze al zo'n 25 jaar hun groentes leveren, hebben de SunFresh-telers een bv opgericht: Isodora Fruits. Met dit nieuwe bedrijf willen ze de teelt verder ontwikkelen en in Nederland meer bekendheid geven aan de papaja. Onder andere via de website hollandsepapaya.nl en sociale media.

De teelt van papaja's is vooral een kwestie van ervaring opdoen

Roy Steegh, eigenaar van kwekerij De Grenspaal

Toekomstvisie

Eigenaar Roy Steegh van kwekerij De Grenspaal verhuurt een van zijn kassen aan de bv en legt uit dat de bedrijven die daarin samenwerken een aantal jaren geleden een toekomstvisie hebben opgesteld. 'We zijn uitgegaan van wat we dachten dat Europa aan kasproducten nodig zou hebben', zegt hij. 'Daarbij is van alles de revue gepasseerd.' Roel Surminski, verantwoordelijk voor de verkoop bij Weyers, voegt daaraan toe dat een Duitse retailer vanaf het begin heeft meegedacht over de afzetmogelijkheden.

Na uitgebreid overleg besloot het samenwerkingsverband naar mogelijkheden te kijken om in Nederland avocado's, mango's of papaja's te gaan telen. Wageningen University & Research (WUR) stelde op hun verzoek een plan van aanpak op om te kijken welk van de drie gewassen het meest kansrijk zou zijn. De telersvereniging stelde voor de uitvoering daarvan een bedrag beschikbaar, aangevuld met een subsidie van de Hagelunie.

Teeltprotocol na literatuuronderzoek

Onder leiding van gewasspecialist Filip van Noort stelden WUR-medewerkers na literatuuronderzoek een teeltprotocol op. Begin 2017 lieten ze verschillende cultivars van elk van de drie gewassen uit Spanje komen. Daarmee vonden de eerste experimenten plaats bij de businessunit Glastuinbouw en Bloembollen van WUR in Bleiswijk.

Na twee jaar bleek dat de teelt van papaja's het meest veelbelovend was. 'De papaja groeit aan een boom die vooral de hoogte ingaat en jaarrond vruchten opbrengt', legt Van Noort uit. 'Dat past binnen de bedrijfsvisie van de Limburgse telers, die op zoek waren naar een product met een relatief vlakke arbeidsfilm.'

Formasa-papaja's

Uiteindelijk is gekozen voor het ras Formosa, een relatief grote papajasoort met een groengele schil en oranje vruchtvlees. Na de vruchtzetting, die zo'n vijf maanden duurt, is de opbrengst afhankelijk van de hoeveelheid natuurlijk licht die de bomen krijgen.

Gemiddeld gaat het om één tot twee vruchten per week per boom. De vruchten kunnen worden geoogst als ze eetrijp zijn, waarna ze worden gecontroleerd en ingepakt. De verwachting is dat de bomen 2,5 tot 3 jaar vruchten opbrengen.

De papajabomen gaan vooral de hoogte in en leveren per boom jaarrond één tot twee vruchten per week op. © Ank van Lier

Omdat papaja's in Azië en Zuid-Amerika buiten in de vollegrond groeien, hebben de Nederlandse telers zelf veel uit moeten vinden. Surminski noemt als voorbeeld dat het in de winter niet altijd lukt om vruchten te oogsten die tussen de 800 gram en 2 kilo wegen, zoals de retail wenst. 'Het is vooral een kwestie van ervaring opdoen', zegt Steegh. 'Door schade en schande word je wijs.'

Duurzamer dan importeren

Steegh geeft aan dat de papajaproductie in Nederland duurzamer kan zijn dan het importeren van de vruchten vanaf de andere kant van de wereld. Ondanks dat ze voor de kassen warmte en elektriciteit gebruiken die is opgewekt met een warmtekrachtkoppeling.

De bomen staan in containers, wat een gecontroleerde watergift en toediening van nutriënten mogelijk maakt. Het tegengaan van ziektes en plagen gebeurt met biologische gewasbeschermingsmiddelen.

Een ander voordeel is dat de telers de papaja's kunnen oogsten als ze eetrijp en goed van smaak zijn, omdat ze bestemd zijn voor consumenten in een straal van 150 kilometer vanaf Venlo. 'Je hebt het dan onder andere over het Ruhrgebied', stelt Steegh. 'In totaal gaat het om zo'n 40 miljoen mensen.'

Grotere vraag in Duitsland

Het doel is om de Nederlandse papaja's te verkopen voor dezelfde prijs als premiumvruchten die per vliegtuig naar Europa komen. Surminski heeft gemerkt dat de vraag in Duitsland relatief hoger is dan in Nederland, mogelijk omdat in het Ruhrgebied meer grote steden zijn.

'In Nederland is de papaja vooral geliefd bij mensen met een Indonesische of Molukse achtergrond, maar we hopen dat ook anderen de papaja zullen ontdekken', zegt Surminski.

De kwekerij in Wellerlooi is het eerste professionele bedrijf in Nederland met papaja's in de kas, laat Van Noort weten. Het leuke van deze manier van werken is volgens de onderzoeker de wisselwerking met de praktijk, die op termijn weer tot nieuw onderzoek kan leiden.

Onderzoeker ziet toekomst in avocadoteelt in de kas

De kwaliteit van geïmporteerd tropisch fruit in Nederlandse winkels laat soms te wensen over, omdat het te onrijp dan wel te rijp is of niet goed smaakt. De teelt van dit fruit in een Nederlandse kas, dicht bij de markt, kan meerdere voordelen hebben. Bij de oogst is het fruit precies rijp en daardoor smaakvoller. Er hoeven minder transportkilometers te worden gemaakt. Ook zijn er meer mogelijkheden voor geïntegreerde teeltmethodes en tracking en tracing op onder andere gewasbeschermingsmiddelen. Kasteelt blijkt niet altijd eenvoudig te zijn, zoals gewasspecialist Filip van Noort heeft gemerkt in de experimenten met mango's. Hij legt uit dat de teelt vanaf het begin niet goed verliep, omdat de mangobomen niet goed groeiden, de jonge scheuten doodgingen of de bladeren afvielen. De wortelgroei liet te wensen over, ook na ompotten en het gebruik van verschillende soorten substraat. Het zou daarom goed zijn om voor verder onderzoek eerst kennis op te doen te doen in landen die al mango's in de kas telen, zoals Spanje en Japan, om een idee te krijgen waarom het tot nu toe niet is gelukt. Voor de teelt van avocado's ziet de onderzoeker meer mogelijkheden. Maar ook daarvoor is onderzoek noodzakelijk. In tegenstelling tot papaja's gaat het daarbij om meerjarige, snelgroeiende, vertakkende bomen. Avocado's bloeien in het voorjaar en leveren vruchten in het najaar. Dat past niet in alle bedrijfsvisies om jaarrond te kunnen leveren. Het betekent dat de teelt van avocado's als aanvulling op import zou moeten dienen en dat maakt de afzet afhankelijk van de heersende prijzen. Het telen van avocado's in de kas zou een mogelijkheid kunnen zijn, maar is tegelijkertijd dus ook een uitdaging.