Ketenmanager: varkenshouder, verdiep je in de afzetmarkt

In Nederland is een groep varkenshouders die ook in de toekomst kan produceren voor de wereldmarkt, maar voor het gros is dat niet weggelegd. De kostprijs van het Nederlandse varkensvlees ligt daarvoor op een te hoog niveau, geeft Maurits Steverink van True Food Projects aan. Maar ons land is kampioen in het naar de markt brengen van duurdere producten. En de markt noemt hij op dit moment gunstiger dan ooit om producten met toegevoegde waarde (groene producten) aan de man te brengen.

Waar het volgens Steverink om gaat, is dat je als ondernemer weer de regie in handen krijgt. Daarvoor is het op de eerste plaats nodig dat de veehouder zich verdiept in de afzetmarkt: wie is de afnemer en welke vleeseigenschappen zijn voor die afnemer belangrijk? Daarnaast noemt de ketenmanager kennis van de eigen kwaliteiten als vakman, maar zeker ook die als ondernemer. 'Kijk naar wat bij je past en wees eigenwijs. Erfbetreders hebben vaak andere belangen. Zoek daarom je eigen mensen.'

Nederland stond in 2019 in Europa op nummer 3 in de ranglijst van het land met de meeste duurzame en duurdere concepten. Steverink: 'De Nederlandse retail gaat steeds meer in geïntegreerde ketens werken. Daar zijn we koploper in. En je wordt er niet rijk van, maar je bedrijf loopt er wel beter door. Je bent als varkenshouder niet langer inwisselbaar.'

Inkomen verdienen

In essentie gaat varkenshouden volgens de ketenmanager niet om het aantal dieren, maar om het verdienen van een inkomen. En daarbij kan een keten of concept helpen. Opmerkingen die hij maar al te vaak hoort van varkenshouders als zou je in een keten of concept je vrijheid kwijtraken, wuift hij terzijde. 'Ondernemen in ketenverband is net zo goed ondernemen. Ook daar moet resultaat worden geleverd.'

In Nederland wordt 14 procent van het vlees verkocht via slagers en nog eens 40 procent via catering & foodservices. Bij die laatste wordt nog maar 6 procent van het vlees geproduceerd in gesloten ketens. Voor de afzet van varkensvlees met een onderscheidend verhaal liggen er nog eindeloos veel mogelijkheden, is Steverinks overtuiging. 'Er is vraag naar foodconcepten met een verhaal. Binnen duurzaamheid en smaak is met een goede marketing nog volop groeiruimte.'

Van der Velden Varkens (VeVar) in Ospel bijvoorbeeld maakte een aantal jaren geleden de keuze voor kwaliteitsbiggen voor de Duitse markt. 'Meerkosten uit de markt terughalen is lastig, daar geloven wij niet in', zegt Maartin van der Velden. Werden voorheen biggen verkocht aan Duitse mesters, er is nu sprake van samenwerking. 'De gesprekken die wij hebben gaan daarom allang niet meer alleen over de prijs van de biggen.'

Wroetvarken

Ander voorbeeld is de familie Bruns in Saasveld. Zij wilden niet langer mee in de ratrace die de varkenshouderij tekent en kozen voor het Wroetvarken. Daaraan vooraf ging een intensief coachingstraject, geeft Els Bruns aan. 'Ontdekken wie je bent, waar je voor staat en waar je naartoe wilt. Wij willen in de maatschappij staan en daar deel van uit maken.' Haar advies is: maak een keuze en doe wat bij je past.

Om varkenshouders te helpen met de keuzes waar ze voor staan, ontwikkelt Rabobank samen met Producenten Organisatie Varkenshouderij een cursus in het kader van het programma Toekomstgericht Ondernemerschap (TOP). TOP is een programma met een-op-een coachingssessies, een persoonlijkheidsanalyse, bedrijfsbezoeken en verdiepende bijeenkomsten met collega-varkenshouders. Zodra de situatie rond corona het toelaat, start TOP-varkenshouderij.