'Kweekvlees heeft een keerzijde'

Kweekvlees wordt de laatste tijd verbaal en financieel gepusht door partijen van buiten de agrarische sector, zoals techtycoons. Zij ervaren deze vorm van vleesproductie als dé oplossing voor onze milieu-uitdagingen. Zij beweren dat de toekomst van de veehouderij is beklonken en stellen dat de wetenschap een einde maakt aan de veeteelt.

Zeggen dat een dieet zonder 'echt vlees' en een Europa zonder vee de antwoorden zijn op de uitdagingen van de klimaatverandering, is onnauwkeurig. Het kan rampzalig zijn voor onze voeding, territoria, omgeving, diversiteit en cultuur.

Drie definitieve gevolgen

Het beoordelen van alle sociale, ecologische en economische aspecten rond het opgeven van de veehouderij is een uiterst complex proces. Zelfs voor landbouwwetenschappers. In alle scenario's zijn er minstens drie definitieve gevolgen van een verschuiving naar 100 procent kweekvlees:

1. Europa verliest een kampioen circulaire bio-economie. Vee speelt daarbij veel waardevolle rollen die anders zouden verdwijnen. Door bijproducten uit de voedselketen tot waarde te brengen, draagt vee bij aan een efficiëntere landbouw. Het recyclen of 'upcyclen' van biomassa uit bronnen als gras, stro en zemelen die voor mensen niet eetbaar zijn, is een belangrijk proces. Als die niet door vee worden geconsumeerd, kunnen bijproducten snel een milieulast op zich worden. De veehouderij produceert naast voedsel ook een breed scala aan bijproducten, te beginnen met mest. Een Europa zonder vee zal leiden tot een toename van het gebruik van kunstmest. Veel andere, minder bekende bijproducten zullen moeilijk zijn te vervangen zonder hoge kosten. Denk aan leer of farmaceutische ingrediënten.

2. Het platteland van Europa zal uitgeput raken en de voedselproductie komt in handen van enkele foodtechbedrijven. Vee is aanwezig in bijna alle regio's van Europa. De sector draagt bij aan de economie (168 miljard euro) en creëert werkgelegenheid voor bijna 30 miljoen mensen. Zonder vee zal de leegloop van het platteland versnellen, wat een extra bevolkingsdruk op onze steden zet. Dat zal een grotere ontkoppeling met de natuur en ons cultureel erfgoed aanwakkeren.

3. De ecologische voetafdruk van onze maaltijden met kweekvlees zal niet de beloofde substantiële afname laten zien. Zonder herkauwers wordt het onderhoud van onze graslandschappen moeilijk. Vee reguleert de ecologische kringlopen, sluit de nutriëntenkringloop en verbetert de bodemvruchtbaarheid en koolstofopname via mest.

Ecologische voetafdruk

Tot slot is er nog weinig werk gemaakt van de ecologische voetafdruk van kweekvlees. En die afdruk zou weleens niet zo goed kunnen zijn als aanvankelijk werd verwacht. Hoeveel energie is er nodig om die weefsels te laten groeien? Welke antibiotica, fungiciden of hormonen zijn nodig om de productie te beheersen?

Als we echt een verschil willen maken rond de klimaatimpact van de productie van dierlijke eiwitten, moeten we investeren in innovatie voor de veehouderij. Onze sector wil zelf graag verder innoveren en zich voortdurend inzetten voor het verminderen van de impact. Het vermogen van de sector om emissies te reduceren is vele malen groter dan wat met een alternatief vleesproduct kan worden bereikt.