WUR: '25 procent biologisch is niet realistisch'

In Nederland wordt op 3,7 procent van de grond biologisch geteeld. Uit de diverse stimuleringsprogramma's voor de biologische landbouw valt lering te trekken, betoogt agro-ecologisch onderzoeker Wijnand Sukkel in een artikel in universiteitsmagazine Resource: 'Wat goed is aan het plan dat ze niet alleen het aanbod aan biologisch willen vergroten, maar ook de vraag. Ruim twintig jaar geleden stimuleerde de Nederlandse overheid boeren om om te schakelen naar biologisch, zonder de vraag te stimuleren.

'Dat leidde tot overaanbod en lage prijzen voor biologische boeren. Daarom werd vijftien jaar geleden veel aandacht besteed aan het stimuleren van de vraag. Mede daardoor is het marktaandeel toen wel flink gegroeid, maar is de toenmalige doelstelling van 10 procent biologisch bij lange na niet gehaald.'

Boer-tot-bordstrategie

EU-breed is het aandeel biologische landbouwgrond 8,5 procent. In de boer-tot-bordstrategie van Eurocommissaris Frans Timmermans moet dat 25 procent worden. Ook moet er een btw-verlaging komen op biologische producten en moeten biocheques worden uitgedeeld aan mensen met een laag inkomen.

Sukkel zegt dat 25 procent biologische landbouw in Nederland niet realistisch is in 2030. Hij stelt dat het prijsverschil tussen gangbaar en biologisch voedsel flink omlaag moet om de vraag naar biologisch te stimuleren. 'Voor veel biologische producten is de kostprijs voor de boer minimaal 30 procent hoger dan voor gangbare landbouw. Alleen een btw-verlaging is dan niet genoeg. Ik denk dat we de boeren ook moeten belonen voor ecosysteemdiensten die bijvoorbeeld biodiversiteit stimuleren.'

Met deze regelingen moet volgens marktonderzoeker Katja Logatcheva van Wageningen Economic Research worden bekeken of de vraag naar biologisch toeneemt, zowel in Nederland als in andere EU-landen. In het artikel refereert ze aan de trend van 'eat local' in Duitsland. Daarvan profiteren Nederlandse producenten vooralsnog niet, is haar inschatting.

Omschakeling niet gestimuleerd

Logatcheva denkt ook dat de vraag naar Nederlands niet-biologisch, en dus goedkoper, voedsel in Europa en daarbuiten blijft bestaan. Op die markten zal Nederland dan ook een groot competitief voordeel behouden. Alles bij elkaar zal het de omschakeling naar biologisch niet stimuleren.

'Zolang er een keuze in het winkelschap is tussen duur bio en goedkoop niet-bio, gaan veel EU-consumenten voor goedkoop. Bij prijsverschillen word je als consument als het ware afgestraft voor het kopen van een duurzamer product', aldus Logatcheva. 'Deze controverse moeten we oplossen. Een andere controverse is dat de gangbare landbouw ook verduurzaamt. Als je gangbaar belast ten faveure van bio, belemmer je deze verduurzaming. Die moet ook worden gestimuleerd.'

Sukkel sluit zich daarbij aan. De EU zou zich volgens hem niet exclusief op de biologische sector moeten richten bij het verduurzamen van de landbouw. 'Ik denk dat we in meer brede zin de transitie naar duurzamere vormen van landbouw moeten bevorderen.'