Melkveehouder kan geld verdienen met opslaan CO2 in gras

Betaald worden voor CO2-vastlegging in grasland. Tot voor kort gebeurde dat alleen in het buitenland. In de Verenigde Staten en Canada bijvoorbeeld, waar Shell ter compensatie van zijn CO2-uitstoot boeren betaalt om koolstof vast te leggen in gewassen. Of in Oostenrijk, waar enkele honderden boeren gemiddeld 300 euro per hectare per jaar voor CO2-vastlegging ontvangen.

In Nederland komen de eerste serieuze projecten nu ook van de grond. Steeds meer bedrijven, maar ook instellingen en overheden kopen koolstofcertificaten om hun CO2-uitstoot te compenseren. Grote industrieën zijn dit verplicht en kopen emissierechten via het European Union Emissions Trading System.

CO2-voetafdruk

Sinds kort is het via Stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK) ook voor kleinere bedrijven en burgers mogelijk om op vrijwillige basis de CO2-voetafdruk te verkleinen. 'Mensen kopen dan certificaten van een regionaal CO2-reductieproject en het geld vloeit naar de uitvoerder', vertelt directeur Wytze van der Gaast. 'Het gaat dan bijvoorbeeld om een melkveehouder die CO2 in zijn bodem vastlegt.'

SNK borgt de kwaliteit van koolstofcertificaten, zodat kopers erop kunnen vertrouwen dat de emissiereductie of koolstofvastlegging ook daadwerkelijk wordt gehaald. Een voorbeeld daarvan is Valuta voor Veen, opgezet door een aantal natuur- en milieufederaties en gebiedspartners.

Het principe: verhoog het waterpeil in veenweidegebieden en rem de bodemdaling en daarmee de CO2-uitstoot. Deze besparing op uitstoot kan vervolgens worden verkocht in de vorm van CO2-certificaten aan bedrijven, overheden of instellingen. Hiermee is Valuta voor Veen een nieuw verdienmodel voor boeren.

Waterpeilverlanging

Melkveehouder Sjoerd Miedema in het Friese Haskerdijken is de eerste boer in Nederland die op deze manier werkt. Op 32 van de in totaal 235 hectare grasland verlaagde hij het waterpeil van -50 naar -15. Dit bespaart 437 ton CO2 per jaar. Het levert hem per deelnemende hectare bijna jaarlijks 800 euro op en dat tien jaar lang.

'Momenteel werken we aan zo'n tien nieuwe Valuta voor Veen-projecten. Deze lopen in Zuid-Holland, Friesland, Utrecht, Overijssel en Noord-Holland', vertelt projectmanager Monique Plantinga van PlatformCO2neutraal. Een aantal van deze projecten is zoals het bij Miedema gebeurt. Maar er zitten ook twee natte teeltprojecten tussen met cranberry's en lisdodden.

Het platform brengt vraag en aanbod bij elkaar en begeleidt transacties. Plantinga geeft aan dat er in Friesland en Zuid-Holland een wachtlijst is van geïnteresseerde grondeigenaren. 'Of deelname echt mogelijk is, moet per belangstellende worden bekeken. Elk project is maatwerk en vraagt om een goede afstemming met lokale overheden, waterschap, de omgeving en gebiedsprocessen.'

CO2-uitstoot afkopen

Bij Valuta voor Veen wordt betaald voor vermeden uitstoot: de CO2 blijft zitten waar hij zit. Maar er is nog een andere manier. Die is om met blijvend grasland CO2 uit de atmosfeer te halen en langdurig vast te leggen in de grond. Een groep melkveehouders rondom Eindhoven Airport werkt aan een plan om dit te realiseren. Het idee is dat reizigers, die vliegen vanaf Eindhoven, een toeslag betalen op hun ticket en daarmee de CO2-uitstoot van hun reis afkopen. Het bedrag dat ze betalen, komt in een fonds, waaruit de Brabantse boeren betaald worden.

Een andere groep van vijftien boeren in Zuidwest-Nederland is begonnen met koolstofbinding in landbouwgrond. Zij boeren rondom Windpark Krammer, het grootste particuliere windmolenpark van Nederland. Het doel is dat elke boer jaarlijks 30 tot 40 ton koolstof bindt. De vergoeding ligt tussen de 60 en 100 euro per ton, wat per bedrijf enkele duizenden euro's per hectare oplevert.

Ook in de samenwerking tussen zuivelcoöperatie A-ware en Albert Heijn wordt betaald van en voor CO2-vastlegging. Daarin krijgen driehonderd melkveehouders een vergoeding van 5 cent per kilo melk voor inspanningen op gebied van natuur, milieu en klimaat. Deze melkveehouders mogen hun grasland niet meer scheuren. De verwachting is dat de koolstofcase de komende jaren verder wordt uitgebouwd en beloond.
PlatformCO2neutraal ziet ook kansen voor boeren op gebied van boomaanplant en agroforestry.

Volop beweging

De genoemde projecten lijken een voorbode op weg naar CO2-opslag als serieus verdienmodel. Zo wil de Europese Commissie 'carbon farming' ontwikkelen tot een nieuw agrarisch bedrijfsmodel, waarbij handel en rechten in koolstofopslag serieuze business wordt. Eerder dit jaar kondigde de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden aan dat koolstofopslag het belangrijkste onderdeel wordt van zijn nieuwe landbouwbeleid.

Plantinga denkt dat met de komst van de Rabobank als extra speler in het veld er versnelling en samenwerking komt. 'Wij zien kansen op gebied van financieringsconstructies voor boeren en voor koppeling met internationale kopers. Dit helpt bij de verdere professionalisering van de vrijwillige koolstofmarkt. En het mooie van die markt voor kopers is dat die bijna letterlijk om de hoek is. Het geld dat wordt betaald voor de certificaten vloeit direct terug naar de regio.'