Slim samenwerken bij varkensonderzoek

Achtergrond Varkens Jos Thelosen 12 feb 2021 om 10:00uur

Elke varkenshouder draagt sinds dit jaar verplicht financieel bij aan onderzoek en innovatie. Boerengeld, publieke middelen en bijdragen van het bedrijfsleven worden tot meerwaarde gebracht via slim (inter)nationaal samenwerken en onderzoek doen op verschillende locaties.

Met het sluiten van Varkens Innovatie Centrum (VIC) Sterksel is een wereldwijd vermaarde locatie voor puur varkensonderzoek verdwenen. Dat wordt binnen de sector ervaren als een aderlating en een soort van erfenis van het opheffen van de productschappenstructuur per 2015. Onderzoek en innovatie zijn van vitaal belang voor de gehele varkenshouderij.

Sectorgeld wordt grotendeels ingezet om de ambities van de Coalitie Vitale Varkenshouderij (CoViVa) te kunnen realiseren. Dit gebeurt onder meer in het programma 'Vitale varkenshouderij' waaraan de overheid bijdraagt. 'Het geld van de varkenshouders en ketenpartners moet maximaal rendement opleveren', stelt programmadirecteur Alfred van Lenthe van CoViVa.

Voorwaarde

'Daarom stellen wij als voorwaarde aan het doen van risicolopend onderzoek door bijvoorbeeld Wageningen Livestock Research om de samenwerking aan te gaan met andere instituten. Expertise bundelen geeft synergie en extra onderzoekskracht bij het ontwikkelen van nieuwe kennis en inzichten.'

Een onderzoeks- en onderwijslocatie brengt extra dynamiek

Manon Houben, manager afdeling varkens bij Royal GD

Voor businessunitmanager Gert van Duinkerken van Wageningen Livestock Research (WLR) is samenwerken bij onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek vanzelfsprekend. Zo wekt WLR op het gebied van varkensvoeding in relatie tot kringlooplandbouw samen met Schothorst Feed Research.

'Daar zijn goede faciliteiten en onderzoeken we onder meer het effect van het voeren van reststromen die vrijkomen bij de verwerking van pluimveevlees', zegt Van Duinkerken. 'Met dat onderzoek spelen we in op verruiming van Europese wetgeving om dierlijke eiwitten opnieuw toe te staan voor het voeden van landbouwhuisdieren.'

Proefboerderij Laverdonk

Op Proefboerderij Laverdonk, het onderzoekscentrum van Royal Agrifirm in Heeswijk-Dinther, zal WLR vaker varkensonderzoek doen. 'Onderzoek in de volle breedte van de varkenshouderij zoals voeding, dierenwelzijn, diergezondheid en emissies', benadrukt de businessunitmanager.

'Maar de varkensstallen moeten wel geschikt zijn of met weinig aanpassingen gereed zijn te maken voor het type onderzoek dat moet worden uitgevoerd. Anders zoeken we naar een gunstiger locatie.'

• Lees ook: Wageningen Livestock Research werken nauwer samen

Onderzoek bij Laverdonk inzetten voor sectorinnovatie

Wageningen Livestock Research en Royal Agrifirm Group zijn een intensievere samenwerking aangegaan voor het gebruik van onderzoekslocatie Laverdonk. Op dit bedrijf in Heeswijk-Dinther vindt praktijkonderzoek plaats bij varkens, leg- en vleespluimvee en rosékalveren. Het betreffen voer-, verterings- en opnameproeven en ook worden er stofwisselings-, weerstand- en infectiestudies uitgevoerd. Laverdonk is in 1964 door Cehave Voeders opgericht en in 2012 helemaal bij de tijd gebracht. Metingen en waarnemingen bij 125 zeugen, 726 biggenplaatsen en 1.088 vleesvarkens zijn makkelijk uit te voeren en er zijn faciliteiten om individuele varkens exact te voeren naar behoefte. Roland Brugger, directeur Innovatie bij Agrifirm, bestempelt het partnership en de afspraken als een gunstige ontwikkeling voor het voortbestaan van het onderzoeksbedrijf. 'Op deze manier kunnen we ons diervriendelijke onderzoeksfaciliteit ook in de toekomst optimaal blijven benutten. Voor onze eigen R&D-activiteiten, voor onderzoek van Wageningen Livestock Research en voor gezamenlijke projecten. Bovendien is het een mooie uitbreiding van onze al jarenlange bestaande samenwerking.'

Over de grens

Bij samenwerking op het gebied van wetenschappelijk onderzoek gaat WLR ook over de grens. Bij verteringsproeven en waardering van grondstoffen wordt bijvoorbeeld intensief samengewerkt met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). 'Dat Belgische instituut heeft in Melle een interessante onderzoekslocatie vergelijkbaar met VIC Sterksel', verduidelijkt Van Duinkerken.

'De lijntjes zijn kort en dat we dezelfde taal spreken, is een voordeel bij kennisdoorstroming. Natuurlijk werken we internationaal ook veel samen binnen Europese onderzoeksprogramma's, onder meer met Frankrijk, Denemarken, Duitsland en Polen.'

Nederlands varkenscentrum

Achter de schermen wordt hard gewerkt aan het realiseren van een locatie voor varkensonderzoek en -onderwijs in Nederland, met de nadruk op circulariteit, gezonde varkens en diervriendelijke houderij.

Ook vanuit de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht bestaat volgens Van Duinkerken die behoefte. 'Langjarige samenwerking in de Coalitie Vitale Varkenshouderij plaatst die ontwikkeling in een gunstig perspectief.'

Broedplaats van nieuwe ideeën

Het opzetten van een varkenscentrum voor onderzoek en onderwijs in Nederland is belangrijk voor alle schakels in de varkensvleesproductieketen. Volgens Manon Houben, manager afdeling varkens bij Royal GD, kan zo'n locatie uitgroeien tot een broedplaats van nieuwe ideeën. 'De dynamiek op zo'n ontmoetingsplek kan de Nederlandse varkenshouderij opstuwen richting mondiaal koploperschap.'

Volgens Houben bekleedt Royal GD met zijn specifieke rol tussen wetenschap en praktijk een unieke positie. 'We voeren onderzoek uit voor ontwikkeling van eigen commerciële producten zoals het biestverhaal. Voor de sector werken we samen met WLR aan onder meer robuuste varkens door zaken zichtbaar en meetbaar te maken', zegt zij.

Bigvitaliteit en dierenwelzijn

'Zo werken we gestructureerd aan een betere bigvitaliteit en dierenwelzijn en de aanpak van PRRS. Vaak gebeurt dat in samenwerkingsverbanden met fokkerijorganisaties en slachterijen.'

In-kindbijdrage via De Elsenpas tot nut van varkenssector

De Elsenpas in het Gelderse Beuningen is het Centrum voor Praktijkonderzoek Varkensvoeding van De Heus Voeders. Maar de locatie met 230 zeugen en 900 vleesvarkens participeert ook in samenwerkingsprojecten waarbij onder meer Wageningen Livestock Research is betrokken. Johan Zonderland, teamleider varkensonderzoek bij De Heus, geeft aan projecten te selecteren met een duidelijke voedingscomponent. Dat gebeurt nu bij twee privaat-publieke samenwerkingsprojecten. 'We participeren in onderzoek om op basis van data meer inzicht en extra sturingsmogelijkheden in de vleesvarkensfase te krijgen', licht hij toe. 'Daarnaast participeren wij in onderzoeken naar de relatie van een lager eiwitgehalte in voeders en het bijtgedrag van varkens.' De onderzoekslocatie wordt ook benut voor in-kindbijdrage voor Feed4Foodure, een samenwerking tussen de Vereniging Diervoederonderzoek Nederland, de WUR en het ministerie van LNV. Zonderland: 'Voor het samenwerkingsproject levert onze inbreng toegevoegde waarde op zoals het efficiënter gebruiken van grondstoffen en nutriënten en het verlagen van de ecologische footprint van de veehouderij.'