Mosselman kiest radicaal voor andere bedrijfsvoering

Reportage Akkerbouw Peter van Houweling 27 jan 2021 om 12:00uur

Akkerbouwer Cornelis Mosselman koos radicaal voor een teeltsysteem zonder chemie, met minimale grondbewerking, vaste rijpaden en strokenteelt. 'Het gaat om het verhaal. Ik merk dat dit aanspreekt.'

Mosselman+kiest+radicaal+voor+andere+bedrijfsvoering

Mosselman startte in 2020 met strokenteelt. Het is één aspect van een totaal andere aanpak van zijn akkerbouwbedrijf in het Zuid-Hollandse Ooltgensplaat. Hij zocht naar een meer duurzame manier van bedrijfsvoering. Eerst leek permacultuur de oplossing. Dat is een systeem met blijvende planten, zonder grondbewerking, zonder vruchtwisseling en zonder bemesting, dat zichzelf in stand houdt. Maar dat leek toch een stap te ver te zijn. 'Dat overzag ik niet', zegt de teler. 'Bovendien moet je dan lang wachten voordat je opbrengst hebt.'

De ondernemer koos een meer haalbaar systeem, met biologische landbouw, niet-kerende grondbewerking en permanente rijpaden. Hij dacht verder. Als hij zou stoppen met spuiten en kunstmest strooien, zouden de grote werkbreedtes niet meer nodig zijn. Dan zouden teelten net zo goed in stroken kunnen plaatsvinden. 'Het idee is dat je met de stroken de verspreiding van ziekten en plagen beperkt en de natuurlijke vijanden zowel boven als in de grond stimuleert door de diversiteit van gewassen.'

Onderscheidend

Mosselman ziet strokenteelt ook als een middel om onderscheidend te zijn voor afnemers. 'Biologisch alleen is niet voldoende onderscheidend meer. Biologisch is zo divers. Een deel van de bioboeren is alleen overgestapt om economische redenen. Een ander deel denkt donkergroen. Dat was voor mij een eyeopener. Bovendien wordt bio ook steeds meer bulk.'

Het maken van het bouwplan voor strokenteelt is veel bewerkelijker

Cornelis Mosselman, akkerbouwer in Ooltgensplaat

Waarom wil de akkerbouwer zo onderscheidend zijn? 'Waarom zouden afnemers voor mij kiezen? Strokenteelt is een mooie aanvulling op mijn verhaal.' Het bleek een goede keus, stelt de ondernemer vast: 'Er is veel interesse in mijn producten.'

Onderzoek

Toen Mosselman begon met strokenteelt, wist hij niet dat daar al onderzoek naar plaatsvindt. 'Het was mijn eigen idee', verzekert hij. Toen hij daarna met adviseurs in gesprek ging, vertelden die dat Wageningen University & Research (WUR) er al enkele jaren onderzoek naar doet. 'Maar toen had ik mijn plannen al liggen.' Het was voor hem goed nieuws dat de WUR dat onderzoek al deed. 'Ik dacht: dan weten ze daar hoe het moet. Maar dat viel tegen. In de praktijk moet er nog veel worden ontdekt.'

De teler wilde niet wachten op resultaten van het onderzoek. 'Dat duurt nog jaren. Ik ben voor het verbinden van theorie en praktijk, dus gewoon doen.'

Omschakeling naar biologisch

Vorig jaar startte de akkerbouwer met strokenteelt op de eerste 15 hectare die na de verplichte twee jaar omschakeling biologisch was. De rest van zijn land was nog in omschakeling. Dit jaar breidt hij het uit naar 35 hectare en volgend jaar naar de totale 53 hectare. De omschakeling naar biologisch maakte de start naar strokenteelt eenvoudiger. Want na de twee jaar rust van een perceel kunnen daar alle gewassen groeien zonder gevaar van bodemziekten.

Cornelis Mosselman heeft 15 hectare in stroken. © Cornelis Mosselman

Toch zorgde het nieuwe bouwplan voor veel gepuzzel. 'Normaal is een bouwplan simpel. Het maken van een bouwplan voor strokenteelt is veel bewerkelijker. Je moet rekening houden met alle positieve en negatieve effecten die gewassen op elkaar hebben.'

Acht gewasgroepen

Gewassen zijn te verdelen in acht gewasgroepen. Mosselman koos er zes in zijn bouwplan van een op acht. Twee van de acht stroken liggen een jaar braak.

Het eerste teeltjaar was een proces van voortdurend uitdenken, ontwikkelen, uitvoeren en aanpassen. In de praktijk liep de akkerbouwer tegen veel uitdagingen aan. Beregenen bleek de grootste te zijn. Ook de techniek om de stroken te bewerken, was er een. Vooral het oogsten van stroken tussen andere stroken was een uitdaging, omdat je nergens het product kunt afvoeren. De teler liet een zeefbandrooier maken die aardappelen, uien en witlof in kisten rooit die op de rooier staan. Komende oogst wil hij alles vanuit de rijpaden oogsten.

Minder bodemverdichting

Mosselman is enthousiast over de rijpaden: 'De bodemverdichting is veel minder. Je krijgt daardoor een goede doorworteling en waterberging. Daar wordt iedere boer blij van. Strokenteelt en permanente rijpaden is een prima combinatie.' Hij benadrukt dat strokenteelt onderdeel is van één geheel van maatregelen samen met geen gebruik van chemie, minimale grondbewerking en vaste rijpaden. 'Die vier versterken elkaar.'

De akkerbouwer wil strokenteelt niet ophemelen. Hij ziet ook weinig in een soort keurmerk voor strokenteelt. 'Strokenteelt is een breed begrip. Een gangbare teler die in stroken teelt die net zo breed zijn als zijn spuitboom van 27 meter, doet ook aan strokenteelt. Ik zie veel meer in het vertellen van het verhaal aan afnemers, participanten en onderzoekers die willen meedoen. Ik merk dat het verhaal aanspreekt.'

Strokenteelt met permanente rijpaden. © Wim van Vossen

'Beregenen is grootste uitdaging'

Het beregenen van stroken die elk in een ander stadium van de teelt zitten, zorgde voor hoofdbrekens bij akkerbouwer Cornelis Mosselman uit Ooltgensplaat. Terwijl stroken van het ene gewas vocht nodig hebben, wachten andere stroken op wat meer droogte omdat daar nog moeten worden gezaaid. In het droge voorjaar 2020 was dat een grote uitdaging. Met een haspel kun je verspreid liggende stroken niet apart beregenen, maar alleen alle stroken tegelijk. Mosselman bedacht dat meer beregeningscapaciteit een oplossing is. Komend teeltseizoen heeft hij twee beregeningsbomen beschikbaar. Die beregenen veel preciezer dan een kanon. Als beregenen per strook zou kunnen, zou hij daarvoor kiezen. Maar dat is praktisch ingewikkeld. Van verschillende mensen kreeg de akkerbouwer druppelirrigatie als advies. Maar hij ziet dat niet als oplossing. 'Dat is niet afdoende om zaden te laten kiemen. Bovendien kun je niet twee van de acht stroken irrigeren en de andere zes niet. Ik ben van de technische snufjes, maar dat zie ik niet zitten.'

Grip op je bedrijf

Ben je bezig met het bedrijf pasklaar te maken voor de toekomst? Grip op je bedrijf is een opleidingsprogramma voor boeren en tuinders, op hbo+-niveau, die hun bedrijf klaar willen maken voor de toekomst. Het programma is gericht op agrarisch ondernemers die nadenken over de toekomst van het bedrijf en wil deze ondernemers daarbij ondersteunen. Meer informatie en aanmelden kan bij de LTO Academie.