Strokenteelt is droom die werkelijkheid wordt

'Het is een droom die werkelijkheid wordt', zegt Van Apeldoorn over de grote aandacht voor strokenteelt op dit moment. 'De praktijk wil ermee aan de slag, er zijn veel goede ervaringen en er is veel energie om de teeltsystemen waarin akkerbouwgewassen in stroken worden geteeld verder te ontwikkelen.'

Van Apeldoorn is vanuit WUR al jaren betrokken bij onderzoek dat betrekking heeft op strokenteelt. Hij beantwoordde in een online workshop tijdens de Biokennisweek van maandag de meest gestelde vragen hierover. De vragen werden hem voorgelegd door Bionext-projectleider Heleen Kinkert.

'Genot om naar te kijken'

Als introductie vertelde bedrijfsleider Roy Michielsen in een video over de eerste ervaringen van Erf in Flevoland, een biologisch landbouwbedrijf met strokenteelt. Hij verklaart onder meer dat in aardappelen de druk van ziekten en plagen aanmerkelijk lager is en ziet een verband met de beperkte verspreiding van bladluizen. 'Maar bovenal is een perceel met verschillende gewassen in stroken ook een genot om naar te kijken.'

Over de definitie van strokenteelt zegt Van Apeldoorn dat het een teeltsysteem betreft waarbij elke teeltstrook in principe apart wordt gemanaged. Volgens hem is daar niet concreet een maximale breedte aan te koppelen. 'Het kan gaan over stroken van 3, 6, 12 of 18 meter. In theorie is zelfs bij een breedte van 48 meter nog sprake van strokenteelt.'

Meer biodiversiteit op de percelen en een lagere druk van ziekten en plagen zijn belangrijke voordelen van strokenteelt. Van Apeldoorn ziet hierin het effect van de social distancing tussen de stroken van eenzelfde gewas. Een ander voordeel is de mogelijkheid om bij oogstwerkzaamheden naastliggende teeltstroken te gebruiken voor de transport van geoogst product. Bijvoorbeeld de graanstoppel naast de te rooien aardappelen.

Gemiddelde producties hoger

'Bij de opbrengsten zien we in onderzoek dat de gemiddelde producties van de gewassen die in stroken zijn geteeld hoger zijn dan bij gangbare teeltsystemen', vertelt Van Apeldoorn. Een verklaring is volgens hem dat factoren met een negatieve invloed op de opbrengsten in stroken minder impact hebben op de totale oogst. Het stimuleren van opbrengsten door gewassen die elkaar versterken als in een symbiose, speelt alleen aan de randen van de teeltstroken, stelt de WUR-onderzoeker.

Van Apeldoorn zegt dat de optimale breedte van de gewasstroken sterk afhangt van de motivatie om over te stappen op strokenteelt. 'Daar is geen eenduidig antwoord voor. Als een teler echt een zo hoog mogelijke opbrengst nastreeft, moet hij kiezen voor stroken van bijvoorbeeld 3 meter. Maar de mechanisatie is vaak aanleiding om juist te gaan voor stroken van minimaal 6 meter breed.'

Veel telers vragen zich volgens Kinkert af of hun bedrijf geschikt is voor strokenteelt en willen weten wat het doet met hun financiële opbrengsten. Van Apeldoorn benadrukt dat strokenteelt in principe op elk bedrijf toepasbaar is, al zal dat niet altijd even gemakkelijk zijn. 'Een voorwaarde is dat er minimaal drie gewassen op een perceel staan. Verder is een rechthoekige verkaveling het meest praktisch voor de indeling van een perceel.'

Nog weinig loonwerk

Eigen mechanisatie voor de bedrijfsspecifieke omstandigheden is volgens Van Apeldoorn ook aan te raden. Hij wijst erop dat loonwerkers nog niet zijn ingericht op werkzaamheden in de strokenteelt. 'Verder zien we dat gps op trekkers en overige werktuigen het werk een stuk eenvoudiger maakt.'

Financieel gaat het om plussen en minnen, stelt Van Apeldoorn. De meeropbrengsten hangen af van in hoeverre gewassen elkaar versterken en wat dat uiteindelijk oplevert. De investeringen betreffen vooral de mechanisatie. Daar zullen in eerste instantie kosten worden gemaakt. Van Apeldoorn verwacht dat de mechanisatie uiteindelijk wel goedkoper zal zijn, omdat het werk wordt gedaan met kleinere machines.

Telers die aan de slag willen met strokenteelt krijgen het advies van de WUR-onderzoeker om goed rond te kijken bij collega's met ervaring en zich aan te sluiten bij innovatiegroepen. 'Iedereen moet voor zichzelf bedenken wat hij of zij wil bereiken met strokenteelt. Samen met deskundigen kun je dan bepalen wat goede combinaties zijn van gewassen op de percelen.'