Zoet Zout Knooppunt: 'Zoetwater is het nieuwe goud'

Met die uitspraak werd het verhaal van Peter Prins tijdens een webinar van Praktijkcluster Agro CIV Groen beëindigd. Als kennismakelaar van netwerkorganisatie Zoet Zout Knooppunt stond hij stil bij de kansen en bedreigingen van verzilting van landbouwgrond. Boeren in de provincies langs de kust, maar ook in Flevoland, hebben in toenemende mate te maken met zoutschade door verzilting.

'Verzilting is niet uniek voor Nederland. Het speelt in diverse landen. Boeren op honderden miljoenen hectares op aarde hebben er last van', zegt Prins. Zout heeft invloed op de bodemstructuur en beperkt de mogelijkheid om met slootwater te irrigeren. De opbrengsten van de gewassen nemen daardoor af. 'Als we kijken hoe belangrijk Nederlands pootgoed is voor de hele wereld, is verzilting een bedreiging voor de voedselproductie', vertelt de kennismakelaar.

Zeespiegelstijging

De zeespiegelstijging door klimaatverandering vergroot de impact van verzilting. 'De zoute kwel komt eerder omhoog en daardoor dichter bij de wortelzone', stelt Prins. Daarnaast speelt de bodemdaling een belangrijke rol. 'Verzilting zien we niet alleen dicht langs de kust, we zien het tot wel 20 kilometer landinwaarts. Het is dus belangrijk om goed te letten op de verzilting.'

Verzilting is vast te stellen door de EC-waarde van het water te laten meten. Achterstand in groei van het gewas is een indicator. Een slechte opkomst, groeiverstoring en verkleuring kunnen volgens Prins ook indicatoren zijn.

Schadegevoeligheid

Vooral de zoutconcentratie in de wortelzone bepaalt de schadegevoeligheid. Niet alle gewassen zijn even gevoelig voor verzilting. Kiemplanten zijn over het algemeen het gevoeligst. Onder andere organische stof en calcium bepalen hoe veerkrachtig de bodem is met verzilting. Ook de ontwateringstoestand van de bodem bepaalt de schadegevoeligheid.

Deze gevoeligheid geeft gelijk een indicatie voor de maatregelen die mogelijk zijn binnen de huidige bedrijfsvoering: aangepaste bemesting, compost, een goede drainage voor behoud van de zoetwaterlens en het kiezen voor minder gevoelige gewassen en rassen. 'De ontwikkeling van zouttolerante rassen bij pootgoed biedt perspectief voor export naar soortgelijke omstandigheden', laat Prins weten.

Toekomstige investeringen in drainage zijn volgens de kennismakelaar belangrijk voor boeren langs de kust. 'Drainage heeft invloed op zout- en zoetwater in de zomer en in de winter. Het is van belang om zoetwater zo lang mogelijk boven in het bodemprofiel te houden om zo zoutwater te verdringen. Samengestelde drainage kan een oplossing bieden.'