Corona stuwt export glasgroenten binnen EU

In volume gemeten is de afzet sterker gestegen binnen de EU dan dat de uitvoer naar niet-EU-landen is gedaald, concludeert onderzoeker Peter Ravensbergen in het rapport 'De impact van coronacrisis op het Nederlandse agrocomplex' van Wageningen University & Research (WUR). Het rapport is begin deze week verschenen.

Grotere vraag en consumptie

De toename van de handel in de EU is voornamelijk te danken aan een grotere vraag. Consumenten in de EU zijn doorgaans gezonder gaan eten door corona. Die trend is al eerder gesignaleerd, bijvoorbeeld in september tijdens het Duitse Obst und Gemüse Kongress in Düsseldorf, waar onder andere werd bekendgemaakt dat de groenteconsumptie in de Bondsrepubliek zo'n 10 procent was gestegen.

De beweging is bevestigd door een breder onderzoek dat is verricht in opdracht van de Noorse organisatie Stiftelsen Opplysningskontoret for frukt og grønt (OFG). Daaruit blijkt dat in diverse Europese landen meer mensen de benodigde hoeveelheid groenten en fruit zijn gaan eten. Een sprekend voorbeeld daarvan is het Verenigd Koninkrijk: bijna 46 procent van de bevolking at hier in 2020 voldoende groente en fruit, tegen 41 procent in 2019. Het effect van corona, concluderen de onderzoekers.

Nederland witte vlek

Het Verenigd Koninkrijk en Duitsland behoren tot de belangrijkste afzetmarkten van de Nederlandse glasgroentesector. Grofweg 40 procent van de uitvoer gaat naar de Bondsrepubliek en 20 procent naar het Verenigd Koninkrijk.

Het onderzoek van de Noorse groente- en fruitorganisatie loopt al meerdere jaren, maar geeft geen beeld hoe de ontwikkeling in Nederland is. In 2020 werd pas voor het eerst hier gemeten. Wel is duidelijk dat het aandeel laag is in Nederland in vergelijking met andere Europese landen.

Horeca en foodservice

WUR concludeert in het rapport dat de afzet van glasgroenten via het grootwinkelkanaal is toegenomen, zowel in Nederland als internationaal. De groenteverkoop via grutters lag in het eerste half jaar 8 procent hoger dan in de vergelijkbare periode van 2019. Vooral in de eerste maanden van de crisis - maart, april en mei - heeft de glastuinbouw daarvan kunnen profiteren. Prijzen van paprika's, aubergines en komkommers liepen toen op.

Daartegenover staat dat verkoop aan horeca en foodservice sterk inzakte doordat deze branches de deuren moesten sluiten. 'Binnen het glasgroentesegment ondervonden vooral speciale typen aubergines, cressen, gele courgette en bijzondere kleuren paprika direct hiervan de gevolgen', legt Ravensbergen uit. Ook tomaten (voor in salades) waren de dupe toen diverse landen halverwege maart strenge coronamaatregelen namen.

Opbrengstprijzen blijven achter

De opbrengstprijzen van dergelijke producten blijven daardoor dit jaar achter bij het meerjarig gemiddelde, mede doordat er geen alternatieve afzetkanalen voorhanden zijn. Ravensberger verwacht dat een deel van de bedrijven met een slecht financieel jaar te kampen heeft.

Dat de glasgroentehandel binnen de EU goed kon doorlopen, is volgens de WUR-onderzoeker ook te danken aan de ondersteuning van de kredietfinanciering. Hierdoor konden handelaren de exportstroom blijven financieren.

Beperkt vliegverkeer

De afzet naar niet-EU-landen werd in de eerste zes maanden van dit jaar bemoeilijkt door beperkt vliegverkeer. Vooral de Verenigde Staten (VS) en Wit-Rusland namen minder af. Paprika is het hoofdproduct naar de VS en tomaten naar Wit-Rusland.

Of de kleinere exportstroom naar deze twee landen volledig is toe te schrijven aan corona, betwijfelt WUR. Politieke spanningen met Wit-Rusland en concurrentieoverwegingen bij de VS liggen meer voor de hand, stelt Ravensbergen.

Kleine afzet

De uitvoer van glasgroenten naar derde landen gebeurt in de regel maar beperkt. Van de in Nederland geproduceerde tomaten ging in 2019 ongeveer 5 procent naar niet-EU-landen. Bij komkommers is het percentage 2, het aandeel bij aubergines is 7,5 procent en van de paprika's werd vorig jaar 12 procent naar derde landen verscheept.

Nederland telt zo'n 1.200 glasgroentebedrijven met een gezamenlijk areaal van 5.300 hectare.