Gesloten vulsysteem goed voor boer en milieu

Achtergrond Akkerbouw Niels van der Boom 01 dec 2020 om 13:00uur

De komst van een closed transfer system voor het legen van gewasbeschermingsmiddelenverpakkingen in een veldspuit is niet louter een extra regel. Dat benadrukt belangenbehartiger Nefyto. Het voorkomt emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar het milieu en is stukken veiliger voor de toepasser.

Gesloten+vulsysteem+goed+voor+boer+en+milieu

Het closed transfer system (CTS) komt niet uit de lucht vallen. Verschillende fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen werken er al ruim vijf jaar aan. Er zijn nu twee systemen beschikbaar die behoorlijk zijn uitgekristalliseerd: easyflow van Bayer en easyconnect.

Die laatste is het breedste geaccepteerd en wordt ondersteund door een groeiende groep fabrikanten waaronder BASF, Adama, Corteva, Syngenta en Nufarm. In september voegde Certis zich bij dit consortium.

Telers hebben laatste woord

'Het is goed mogelijk dat er meer systemen komen', zegt Kyra Broeders van Nefyto. Zij is namens de belangenbehartiger betrokken bij de implementatie van het gesloten vulsysteem. 'De telers hebben het laatste woord. Zij bepalen welk systeem in de praktijk het beste werkt.'

Het systeem draagt bij aan het behoud van middelen

Kyra Broeders, Nefyto

Beide systemen zijn vergelijkbaar. Er is één cruciaal verschil. Bayer kiest voor een losse connector die je op de schroefdop plaatst. Andere fabrikanten kiezen voor een aangepaste schroefdop zonder dat een hulpstuk is vereist. Het gesloten vulsysteem wordt bij beide naast de vultrechter bevestigd.

Past op iedere spuit

'Die blijft op de veldspuit aanwezig voor de niet-standaardverpakkingen', legt Broeders uit. 'Denk aan middelen in poeder- en granulaatvorm. De aanpassing die aan de machine moet worden gedaan, is gering. Het systeem is snel te demonteren en past op iedere spuit.'

• Lees ook: Minder middelemissie met gesloten systeem

De speciale dop bij de easyconnect is nodig omdat de kan ondersteboven op de vultrechter wordt geplaatst. Met een draaibeweging opent de easyconnect zichzelf. Bij de easyflow wordt de seal doorbroken door de connector. De nieuwe easyconnectcans hebben geen seal meer. Wel is er een afdichting die handmatig moet worden verwijderd.

Testen en evalueren

'Beide systemen worden in de praktijk getest. De pilot voor easyconnect die dit jaar in ons land heeft gedraaid, wordt nu geëvalueerd', zegt Broeders. 'Volgend jaar wordt bij een grotere groep gebruikers getest. Hoeveel bedrijven dat zijn, weten we nog niet. Ook worden de verbeterpunten van dit seizoen meegenomen.'

De aangesloten fabrikanten bij easyconnect willen in 2023 alle cans met de speciale dop uitrusten. 'Easyflow is al langer op de markt en verbeterd. Het CTS is genoemd in een breder programma: het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming 2030', zegt Broeders.

• Lees ook: Overheid draagt 12 miljoen euro bij aan gewasbeschermingsplan

'Bij het ontwikkelen en uitvoeren van deze visie zijn de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Infrastructuur en Waterstaat betrokken, LTO Nederland, Nefyto, de waterschappen en andere belanghebbenden.' Deze partijen hebben afgesproken dat het gesloten vulsysteem vanaf 2024 verplicht wordt.

Extra investering

Voor de ondernemer betekent het meer kosten. De belangenbehartiger benadrukt het belang van emissiebeperking en blootstelling. Over prijzen wil de organisatie niets zeggen. Naar verwachting vergt het een kleine investering.

Broeders: 'Van de pilotgroep horen we dat het vullen sneller en eenvoudiger verloopt. Een seal waait niet weg en er is geen risico op morsen. Dit voorkomt puntemissie én is veiliger voor de toepasser. Omdat bij de toelatingsbeoordeling ook wordt gekeken naar de blootstelling van de toepasser, draagt het systeem ook bij aan het behoud van gewasbeschermingsmiddelen.'

Extra handeling

Akkerbouwer Jasper Roubos uit het Noord-Hollandse Abbenes werkt met de easyflow. 'De techniek werkt goed, vooral wanneer je exact wil doseren. Omdat de vultrechter een maatverdeling heeft, is een maatbeker overbodig. Toch gebruik ik hem nu alleen bij insecticiden. Het blijft een extra handeling, vraagt een investering en hij kan kapotgaan. Bovendien moet je het apparaat apart reinigen, wat tijd kost.'

Roubos zou graag zien dat de easyflow meer capaciteit krijgt. 'Bij stroperige middelen, zoals Betanal Maxxpro, duurt het vullen lang. Vergelijk het met mondkapjes. Iedereen aarzelde eerst om ze te gebruiken, totdat het verplicht werd. Dat geldt ook voor het gesloten vulsysteem.'

Meer projecten

Is het CTS niet een eerste stap naar meer eisen? In de toekomstvisie van het ministerie van LNV wordt gesproken over de inzameling van productverpakkingen. Ook hier werken de toelatingshouders aan, maar dit project staat er los van, benadrukt Broeders.

'We voeren gesprekken met de stakeholders over de implementatie van Agrirecover, waarbij lege gespoelde verpakkingen worden gerecycled. Recyclen van lege verpakkingen moet veilig en verantwoord gebeuren. We willen recycling met een gecontroleerd aantal eindbestemmingen van het gebruikte plastic. Je wil het gerecyclede materiaal natuurlijk niet terugzien in bijvoorbeeld speelgoed.'

'Extra kosten moeten beperkt blijven'

Akkerbouwer Dirk Jan Beuling uit het Drentse Eerste Exloërmond is lid van LTO-vakgroep Akkerbouw. Hij is voorstander van het closed transfer system (CTS) en de mogelijkheid die het geeft om emissie te beperken en de veiligheid voor de toepasser te vergroten. 'Uiteraard moeten de kosten beperkt blijven en is het zaak een gestandaardiseerd systeem te gebruiken dat voor alle verpakkingen werkt. Ook moet het systeem langere tijd worden ondersteund', zegt hij. 'We verwachten dat zorgvuldiger toepassen leidt tot een beter behoud van middelen. Nauwkeuriger vullen voorkomt namelijk emissie. Niet het middel, maar de emissie zorgt voor vervuiling. Kunnen we dit inperken, dan is dat positief. Als vakgroep houden we een vinger aan de pols voor wat betreft nieuwe ontwikkelingen op dit vlak, maar we moeten niet op de zaken vooruitlopen. De maatschappelijke druk is groot, waardoor we kritisch moeten kijken naar de toepassing.'