Zelfs 'zachte' brexit kost Nederland 4,5 miljard euro

Deze economische schade komt voort uit de extra handelsbelemmeringen die bij een brexit zullen gelden, zoals grenscontroles en files bij de douane en extra administratie. Die zullen de komende jaren zijn weerslag hebben op de vraag.

Kwekerscoöperatie Royal FloraHolland houdt rekening met minstens vier uur vertraging in de export van sierteeltproducten. Bij het doemscenario van een 'harde brexit' is de schade veel groter, mede door invoertarieven: ruim 17,5 miljard euro en het verlies van bijna 70.000 banen.

Nederlandse bedrijven in verschillende sectoren hebben dus veel te winnen bij een succesvolle uitkomst van de brexit-onderhandelingen, concludeert ABN Amro. Halverwege november is nog veel onduidelijk over het handelsverkeer tussen de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) na het aflopen van de overgangstermijn op 31 december 2020. Zo ontbreekt een overeenkomst over welke eisen de Britten gaan stellen aan de veiligheid, certificering, duurzaamheid en gezondheid van producten die zij invoeren.

Indirecte schade

De schade is zo omvangrijk, omdat het Verenigd Koninkrijk één van de belangrijkste handelspartners van Nederland is. Zo worden exporteurs van machines, chemische producten en voeding rechtstreeks getroffen, omdat zij veel zaken doen met Britse afnemers.

Bovendien zijn veel bedrijven sterk verweven met sectoren in binnen- en buitenland en worden zij hierdoor ook indirect geraakt. Dat geldt zelfs voor het overgrote deel (55 procent) van de schade (2,5 miljard euro bij een zachte brexit). Zo kan het zijn dat agrarische toeleveranciers van voedingsmiddelenproducenten door de brexit minder naar het VK kunnen exporteren.

Schade per sector

Bij elkaar houdt ABN Amro rekening bij een 'zachte' brexit met een schade van 120 miljoen euro voor de landbouw en 203 miljoen euro schade in de categorie voeding en genotsmiddelen. Bij een zachte brexit gaan in de Nederlandse agrarische sector bijna duizend banen verloren.

Door de handelsbelemmering worden alternatieven voor de Britten uit eigen land aantrekkelijker, stelt ABN Amro. Het verschuiven van import naar eigen producten ligt bijvoorbeeld bij producten als eieren, pluimveevlees, broccoli en bloemkool op de loer. De exportwaarde van voeding en levende dieren uit Nederland naar het VK bedraagt 5,9 miljard euro. Dat betekent dat het VK zo'n 9 procent van de totale export van voeding en levende dieren afneemt.

Coronacrisis

Het bestrijden van de coronacrisis en de voorbereidingen op de brexit lopen op dit moment door elkaar heen. Ook zal de brexit - in welke vorm ook - het economisch herstel na de pandemie afremmen, verwacht ABN Amro. 'Hoewel we verwachten dat het Verenigd Koninkrijk en de EU tot een vrijhandelsakkoord komen, is de schade voor het Nederlandse bedrijfsleven ook bij een zachte brexit aanzienlijk', zegt Sonny Duijn, Sector Econoom Thema's van ABN Amro.

De berekeningen voor de zachte en harde brexit zijn afgeleid van het globaal-netwerkmodel van de Universiteit van Leuven. Daarbij wordt geen rekening gehouden met eventuele positieve effecten van de brexit doordat bijvoorbeeld Britse bedrijven zich in Nederland vestigen of doordat scherp concurrerende Britse bedrijven mogelijk op achterstand worden gezet.

Voorbereidingen

Nederlandse bedrijven zijn onzeker over de afloop van de onderhandelingen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk over een nieuw partnerschap. Een derde van hen wacht daarom met het treffen van voorbereidingen op de gevolgen van de brexit.

Dat blijkt uit nieuw onderzoek uitgevoerd door Kantar in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken in samenwerking met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Aan het onderzoek deden 572 bedrijven mee die direct of indirect zakendoen met het VK.