Nederlands kostprijsnadeel bij varkens wordt kleiner

De kostprijs voor het hele varkensbedrijf – vermeerdering en vleesvarkensproductie – ligt op 1,57 euro per kilo warm geslacht gewicht, exclusief btw. Dat is 15 tot 20 cent boven de kostprijs van Denemarken en Spanje waar de kostprijs op 1,40 euro ligt.

Als oorzaak noemt Robert Hoste, econoom varkensproductie bij Wageningen Economic Research, de combinatie van iets hogere kosten voor voer, huisvesting, arbeid en mestafzet. Maar de achterstand in kostprijs is in 2019 niet verder toegenomen. Omdat andere landen bijvoorbeeld ook worden geconfronteerd met kosten voor mestafzet en dierenwelzijn, is de verwachting dat het kostprijsnadeel eerder kleiner dan groter zal worden.

Uit de InterPig-kostprijsberekeningen blijkt dat in 2019 de zeugproductiviteit – aantal slachtvarkens geproduceerd per zeug per jaar – in Nederland en Denemarken niet is toegenomen. Het kostprijsverschil met Denemarken wordt daardoor niet groter, zegt Hoste.

Verder laten de InterPig-cijfers zien dat in Duitsland en Spanje de kosten voor huisvesting toenemen. Nieuwe wettelijke kaders brengen hogere investeringsbedragen per dierplaats met zich mee. In Nederland nemen de investeringsbedragen ook toe, maar dat wordt volgens de econoom varkensproductie deels gecompenseerd door een hogere daggroei van de vleesvarkens.

Hoste geeft aan dat in Nederland de mestafzetkosten met gemiddeld 10 eurocent per kilo karkasgewicht voor bedrijven een zware last blijven. Uit de InterPig-cijfers blijkt dat de kosten voor mestafzet in de ons omringende landen slechts op 1 tot 5 cent per kilo liggen .

Denemarken en Spanje voordeligst

De West-Europese landen produceren circa 40 procent duurder dan Brazilië, Canada en Amerika. De berekende kostprijs voor een big uit de InterPig-vergelijking bedraagt in Nederland 58 euro. In Denemarken en Spanje is dat 52 euro en in Duitsland 62 euro. De toegenomen biggenstroom richting Duitsland laat zich daaruit verklaren, licht de econoom varkensproductie toe.

'Binnen InterPig zijn Denemarken en Spanje duidelijk de voordeligste biggenproducenten. Het kostengat tussen deze landen en Duitsland blijft constant 10 euro per big. Het verschil met Nederland is weliswaar kleiner, maar daar kun je best een paar keer voor op en neer rijden', zegt Hoste. Voor een eerlijke vergelijking zijn de biggen gecorrigeerd naar 30 kilo.

Uit de InterPig-cijfers komt ook naar voren dat, net als andere jaren, de productiekosten van vleesvarkens in Nederland hoger zijn dan bij de directe concurrenten. Ten opzichte van Duitsland is de Nederlandse vleesvarkensproductie 7 cent per (marginale) kilo duurder en ten opzichte van Spanje, Denemarken en Frankrijk zelfs 17 cent.

Duitse biggenhonger

Duitse importbiggen komen overwegend uit Denemarken (60 procent) en Nederland (40 procent). Hoste verwacht dat de Duitse importafhankelijkheid voor biggen groter zal worden. Duitse zeugenhouders krijgen namelijk de komende jaren te maken met flinke welzijnsinvesteringen, die zullen leiden tot een forse krimp van de zeugenstapel.

Ter illustratie noemt Hoste de dekstal die binnen acht jaar moet worden omgebouwd en vergroot naar groepshuisvesting en de ombouw voor 2035 naar een vrijloopsysteem voor de kraamzeugen. Aan de biggenhonger die ontstaat, kan Nederland een bijdrage leveren.

Er is weliswaar een krimp in aantal zeugen door de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) en daarmee een krimp in de totale biggenexport, schetst de econoom varkensproductie, maar de afzet richting Spanje zal afnemen. 'Verder mag, als er voldoende vraag is van Duitse vleesvarkenshouders, verwachten we dat de export naar Oost-Europese landen afneemt. Deense zeugenhouders zullen daarbij directe concurrenten zijn.'

Grote verschillen tussen bedrijven

Het verschil in kostprijs tussen bedrijven in een land is groter dan het gemiddelde verschil tussen landen. Wageningen Economic Research meldt verschillen van 20 euro per big en 30 cent per kilo karkas gewicht. Op Nederlandse vermeerderingsbedrijven zitten de verschillen vooral in kosten voor arbeid en voer en het vervangingspercentage van de zeugen.

Bedrijfsgrootte speelt hierbij een ondergeschikte rol. Dit in tegenstelling tot Nederlandse vleesvarkensbedrijven waar de bedrijfsgrootte er volgens Wageningen Economic Research er wel degelijk toe doet. Verschillen in kostprijs worden daar verder veroorzaakt door de kosten voor biggenaankoop, voer en arbeid.

Een analyse van enkele jaren geleden laat een bandbreedte zien in kostprijs op gespecialiseerde vleesvarkensbedrijven in Nederland van 26 cent per kilo karkas.

InterPig

De Nederlandse varkensproductie maakt deel uit van een Europese en wereldwijde markt. Om meer zicht te krijgen op de concurrentiepositie van de Nederlandse varkenshouderij, is een kostprijsvergelijking uitgevoerd. Dit is onderdeel van het internationale InterPig-netwerk met leden uit zeventien landen.

Ieder jaar produceert InterPig een kostprijsvergelijking van de primaire varkenshouderij. Wageningen Economic Research is lid van InterPig sinds het begin in 2003. De uitgebreide analyse die in 2019 werd uitgebracht is te vinden op de website van Wageningen University & Research of hieronder te downloaden.