Prijsmonitor versterkt positie boer niet

In opdracht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) maakt Wageningen Economic Research (WER) in de monitor een analyse van de marges op gangbare en biologische melk, uien, tomaten, witte kool/zuurkool, peren en varkensvlees in de periode 2017-2018. Vergeleken worden de bruto- en nettomarges die boeren, handelaren en supermarkten maken op deze producten.

Wie naar de brutomargeverdeling van bijvoorbeeld gangbare peren kijkt, ziet voor telers een mooie 44 procent (supermarkten 27 procent). Bij de nettomarge pakt dat met 7 procent voor de teler (supermarkten 1 procent) al een stuk minder positief uit.

In de gangbare varkensvleesketen is het voor alle schakels een stuk minder rooskleurig. Bruto mag het er met 44 procent (boer) en 25 procent (supermarkt) nog goed uitzien, netto blijven daar minmarges van -1 en -5 procent over. Bij biologisch varkensvlees slikken supermarkten netto zelfs een minmarge van -14 procent en zitten de varkenshouders op een schamele +3 procent.

Verdienvermogen

Deze margevergelijking zegt echter niets over het verdienvermogen van boer of supermarkt. Geldt dit bijvoorbeeld altijd voor alle varkensvleesproducten in het koelschap? De boeren worden gedwongen om volgens bepaalde regels te produceren, maar de supermarkten kunnen elkaar in alle vrijheid beconcurreren. De negatieve stuntmarge op gehakt en karbonades maken zij wel weer goed op de biologische boerenham. Albert Heijn rekent daarvoor 24,99 euro per kilo. Daar zal geen minmarge op zitten.

De marges op de zes producten in de Agro-Nutri Monitor zeggen niets over het verdienvermogen van ketenpartijen. Ook de marges voor boeren geven geen compleet beeld. Staan deze bijvoorbeeld in verhouding tot het risico dat ze lopen en hun investeringslast?

Veel boeren rekenen per oogst, teeltseizoen of melkwagen. Hier valt lering uit te trekken. De agrarisch ondernemer zal ook nauwkeuriger moeten calculeren om tot een betere vergelijking met de supermarkten te komen. Hoeveel diesel kost 1 kilo peren eigenlijk?

Volgens minister Schouten spelen bij de discussies over prijsvorming en margeverdeling in de keten 'emoties en opwinding' een belangrijke rol. De bewindsvrouw is dan ook voorzichtig over de waarde van deze eerste Ago-Nutri Monitor. 'Het biedt een eerste begin van meer inzicht'.

Daamee zit Schouten op een lijn met de sector. De ACM vervolgt dit onderzoek. Met sectorpartijen zal worden overlegd over de invulling van de editie van 2021. Vanuit de land- en tuinbouw zal daarvoor voldoende input zijn.