Stikstofwet moet over links of over rechts

Carola Schouten had zich ongetwijfeld wat mooiers voorgesteld, toen ze drieënhalf jaar geleden ambitieus met het ministerschap begon. Kringlooplandbouw invoeren en het verdienvermogen van de boer verbeteren, was het devies.

Maar veel ministeriële energie gaat nu naar het repareren van stikstofwetgeving. Op dit moment misschien wel dé politieke splijtzwam van politiek Den Haag.

Uitspraak Raad van State

Want hoe moet het nu verder? Sinds de uitspraak van de Raad van State op 29 mei 2019 over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is vergunningverlening voor bouw- en infrastructurele projecten op losse schroeven komen te staan. Via een spoedwet werd de eerste stikstofnood gelenigd door onder meer de maximumsnelheid voor auto's op snelwegen overdag te verlagen naar 100 kilometer per uur.

De voermaatregel voor de melkveehouderij, waar deze zomer veel over te doen was, redde het niet. In plaats daarvan kijkt de landbouwminister nu naar stikstofruimte die beschikbaar komt vanuit de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen.

Reductiemaatregelen

Voor de lange termijn is er veel meer nodig. Een uitgebreid pakket met reductiemaatregelen. Voor de landbouw betekent dat onder meer uitkoopregelingen, extern salderen, verleasen van stikstof, nieuwe staltechnieken en andere bronmaatregelen.

Dit soort maatregelen wordt nog niet concreet benoemd in het wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering dat Schouten dinsdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Maar de richting is wel duidelijk.

Politieke stuurmanskunst

Het zal heel wat politieke stuurmanskunst vergen om het wetsvoorstel door de Tweede Kamer en daarna Eerste Kamer te loodsen. In de Tweede Kamer is minimaal een stem van de oppositie nodig en in de Eerste Kamer zijn er zes nodig.

De Spoedwet aanpak stikstof haalde het eind 2019 in de Eerste Kamer ternauwernood met steun van de SGP, Groep Otten en 50Plus. Dat deze merkwaardige coalitie de minister opnieuw zal helpen, is verre van vanzelfsprekend.

Stevige aanpassingen

De SGP geeft aan dat het de wetgeving zonder stevige aanpassingen zeker niet zal steunen. 'Het is volstrekt onduidelijk wat het perspectief en de impact van deze wet zijn voor het bedrijfsleven', stelt een SGP-woordvoerder. 'Wat is bijvoorbeeld het perspectief voor legalisatie van PAS-melders en andere bestaande bedrijven?'

De SGP gelooft meer in een gebiedsgerichte aanpak en is bang dat de wet zal zorgen voor een landelijk houdgreep. 'Het maatregelenprogramma wordt expliciet gekoppeld aan de resultaten van monitoring en het halen van de doelstelling in 2030. Wij vrezen jojobeleid dat de gebiedsgerichte aanpak en het draagvlak daarvoor ondermijnt.'

GroenLinks en PvdA

Aan de andere kant van het politieke spectrum kan Schouten een beroep doen op GroenLinks en PvdA. Deze partijen trekken samen op in het stikstofdossier. GroenLinks heeft zelfs een eigen initiatiefwetsvoorstel ingediend dat op 9 november wordt behandeld in de Tweede Kamer.

Schouten heeft al gesproken met GroenLinks. 'Maar de minister levert ongeveer de helft van wat nodig is', zegt Tweede Kamerlid Laura Bromet van GroenLinks. 'Het is te weinig. Wij willen dat er een stikstofreductie van 50 procent komt, zoals ook de commissie-Remkes heeft geadviseerd. Daarnaast is er volgens ons 6 miljard euro nodig voor natuurherstel, het dubbele van de 3 miljard euro die de minister voorstelt.'

Rechtsgang

Ondertussen dreigen Mobilisation for the Environment (MOB), Greenpeace en Milieudefensie alweer met een rechtsgang. 'Het wetsvoorstel komt neer op pappen en nathouden. Nieuwe gerechtelijke procedures zijn onvermijdelijk en die zal de staat dan weer verliezen', stelt voorzitter Johan Vollenbroek van MOB.