Miljardenpakket moet stikstofneerslag verminderen

Het was al bekend dat het kabinet een bedrag van 5 miljard euro had uitgetrokken voor de stikstofaanpak. Daar komt nog eens 1 miljard euro bij om mogelijk te maken dat de bouw een gedeeltelijke vrijstelling krijgt van de natuurvergunningsplicht. Dat geldt volgens de minister voor activiteiten in de bouw- en sloopfase die van tijdelijke aard zijn. Er wordt onder meer geïnvesteerd in emissiearme werk- en voertuigen.

In totaal gaat er tot 2030 3 miljard euro naar natuurherstel en is 2 miljard euro bedoeld om de stikstofuitstoot van landbouw, verkeer, bouw en industrie te verminderen. De overheid stelt zichzelf tot doel dat in 2030 minimaal de helft van de natuur in beschermde Natura 2000-gebieden op een 'gezond' stikstofniveau zit.

Elke sector moet daaraan bijdragen. Voor de landbouw komen er middelen voor investeringen in duurzame stallen beschikbaar. Ook wordt geïnvesteerd in minder eiwit in veevoer en 'betere mestaanwending', schrijft de minister. Er komt een omschakelfonds van 175 miljoen euro om boeren te helpen deze stappen te zetten. Er komt ook geld beschikbaar voor stoppersregelingen.

De minister herhaalt dat er een oplossing komt voor de PAS-melders. Er zijn ruim 3.600 landbouwbedrijven die op dit moment niet over een geldige natuurvergunning beschikken. Bij het Programma Aanpak Stikstof (PAS) besliste de Aerius Calculator namelijk op basis van de ingevoerde bedrijfsgegevens of er een vergunningaanvraag of melding moest worden gedaan, of dat er helemaal geen vergunning nodig was.

PAS-meldingen

Onder het PAS waren de bedrijfsactiviteiten van veehouderijen die een melding hadden gedaan legaal. Toen de Raad van State op 29 mei 2019 een streep haalde door de PAS-wetgeving, waren deze activiteiten opeens niet meer legaal.

Het kabinet heeft altijd aangegeven te willen zorgen voor legalisering, maar tot op heden is dat nog niet gebeurd. Het is de sector een doorn in het oog dat provincies al wel externe saldering toestaan, terwijl er nog geen oplossing is voor de PAS-melders.

Minister Schouten laat in een persverklaring weten samen met de landbouwsector naar een oplossing te zoeken voor hoe dit versneld kan. Het kabinet wil naar verluidt vergunde ruimte inzetten om dit te legaliseren. Dit stuit op bezwaren vanuit de sector.

Emissiebeperkende technieken

Een ander gevoelig punt is de effectiviteit van emissiearme stallen. De overheid heeft de laatste jaren sterk ingezet op bijvoorbeeld het gebruik van emissiearme vloeren en luchtwassers in de veehouderij. Uit een CBS-publicatie vorig jaar bleek dat deze technieken lang niet altijd doen wat ze op papier zouden moeten doen.

De Commissie Deskundigen Meststoffenwet bevestigt dat de technieken niet altijd de beoogde reductie opleveren. Soms komt dat door de techniek zelf, soms door verkeerd gebruik.

Desondanks blijft Schouten het belang hiervan inzien. Innovatie en onderzoek naar nieuwe technieken maken deel uit van de structurele stikstofaanpak. Bij bewezen activiteit worden veehouders ondersteund bij het duurzamer en emissiearm maken van stallen.

Gebreken Aerius Calculator

De landbouwminister gaat ook in op de gebreken van de Aerius Calculator die wordt gebruikt bij vergunningverlening. De commissie-Hordijk heeft zich kritisch uitgelaten over deze methode. Tegelijkertijd is er volgens Schouten nergens in de wereld een betere methode beschikbaar voor het verstrekken van vergunningen.

Het kabinet doet onderzoek naar aanbevelingen van de commissie door bijvoorbeeld ook satellietmetingen te gaan gebruiken. Ook volgt onderzoek naar het verruimen van de ondergrens, waarbij projecten met minder dan 0,005 mol depositie per hectare per jaar geen natuurvergunning nodig hebben.

'Realistische natuur'

Ondanks de miljarden euro's die worden uitgetrokken voor het verlagen van de stikstofdepositie, spreekt het kabinet van 'realistische natuur'. Minister Schouten heeft een doorlichting van de Natura 2000-gebieden laten uitvoeren. Onder meer om na te gaan of herstel van de structureel zwakke gebieden mogelijk is. Dat kan.

'De vraag is alleen tegen welke prijs en of dat proportioneel is', staat in de persverklaring. 'Een snelle route is er niet. Het Rijk gaat dat gesprek aan met de Europese Commissie, in samenwerking met de provincies.

Beschermde soorten

Ook kijkt het kabinet of bepaalde beschermde soorten niet beter op andere plekken kunnen floreren. Het kabinet betrekt dit onderzoek bij de actualisatie van de nieuwe Natura 2000-beschermingsdoelen.

Aanpassingen kunnen volgens het kabinet ook nodig zijn naar aanleiding van nieuwe inzichten over het tempo of de omvang van de klimaatverandering. Ook dan kunnen natuurdoelen niet haalbaar blijken.