Nobelprijs voor ontwikkelaars DNA-schaar Crispr-Cas

Een belangrijke basis voor deze Crispr-Cas-techniek is gelegd door de Wageningse wetenschapper John van der Oost. Hij ontdekte dat in bacteriën bepaalde vergelijkbare stukjes erfelijk materiaal in een rijtje achter elkaar liggen. Die door hem genoemde 'Crispr' bleken te maken te hebben met het mechanisme van de bacterie om virussen snel te herkennen en in stukken te knippen.

De huidige Nobelprijswinnaars hebben die kennis zo weten te gebruiken dat we nu heel gericht in erfelijk materiaal van allerlei organismen, inclusief planten, kunnen knippen en daarmee op die plek mutaties kunnen veroorzaken.

Natuurlijke mutaties

Dezelfde mutaties kunnen ook in de natuur ontstaan, maar om die te vinden, moet je vele miljoenen individuen screenen en in de praktijk is dat onbegonnen werk. Op deze manier kan een stukje DNA, een gen dat codeert voor een eigenschap, onbruikbaar worden gemaakt. Dat is nuttig wanneer het om een eigenschap gaat die we niet willen hebben, bij voorbeeld een bittere smaak.

Crispr-Cas kan een dergelijke eigenschap ook een klein beetje veranderen, waardoor de eigenschap een klein beetje kan worden aangepast. De techniek maakt het dus mogelijk om de functie van een gen te bestuderen, maar ook om zo'n eigenschap aan te passen. Dat is allebei heel nuttig in de plantenveredeling. Daarmee kan die veredeling een bijdrage leveren aan de versnelling van de verduurzaming van de land- en tuinbouw.